Dit was ‘Tar’

Opnieuw is het mij zonneklaar geworden dat de sterren die onder andere filmrecensenten voorradig en voorhanden hebben, met de nodige korrels zout moeten worden genomen. Want waarom zou hun oordeel nou eigenlijk maatgevend moeten zijn en als leidraad moeten gelden voor de beslissing of je al of niet naar een film zou moeten gaan. Dat het ook maar mensen zijn met toevallig een mening die via de krant wel een nadrukkelijk podium krijgen, werd mij na circa tweeenhalf uur naar de zo veelgeroemde rolprent ‘Tar’ te hebben gekeken meer dan duidelijk. Kijk dat hier sprake was van een onconventioneel product hoefde niemand mij te vertellen. Dat lag er eigenlijk meteen al dubbeldik boven op en kon je na het eerste kwartier al vermoeden. Want met het eerst afspelen van de hele aftiteling als die in dit geval zo mag heten, gedurende bijna vijf minuten, waarna ‘Tar’ met een tien minuten durend interview met de hoofdpersoon begon, was inderdaad nogal ongebruikelijk en zeker geen aanbeveling om maar meteen op het puntje van de stoel te gaan zitten. Afwachten was dus veeleer het devies, kijken wat er van komt en zien of de film zich toch langzamerhand wilde gaan ontrollen.

Wat uiteindelijk toch een moeizame kwestie werd, maar wel culmineerde in een ‘Me too’ – achtige plot die zich rond de hoofdpersoon, de dirigente Lydia Tar begon te ontwikkelen. Zonder dat er nou sprake was van de vertoning van een pregnante verhaallijn. Ondanks de vele korte en wisselende shots hielp dat niet om echt vaart in deze met vijf sterren gelauwerde film aan te brengen. Het sleepte zich naar een voorzienbaar einde, met de volslagen neergang van de ooit zo gevierde dirigente die de bagage mist om met haar status en roem adequaat en gepast met haar omgeving om te gaan. Waarmee er dus per saldo niet zoveel nieuws onder de zon was noch dat je bij het eind van verbazing of verrassing van je stoel kon vallen. Hoogstens, van de absolute gezochte afloop van deze film die wat mij betreft nergens op leek en eigenlijk net zo goed achterwege had kunnen worden gelaten. Waardoor er in feite met zo’n anderhalf uur had kunnen worden volstaan. Dat had ‘Tar’ vast nog meer zeggingskracht en overtuiging gegeven en bovendien een veel beter kader waarin het nu al fantastische acteerwerk van Cate Blanchett nog veel meer tot haar recht had kunnen komen.

Advertentie

Gelijk of ongelijk van kiezers

Tot vervelens toe schijnt het gezegd en herhaald te moeten worden dat de kiezer altijd gelijk heeft. Ongeacht de uitslag van een verkiezing. Naarmate dat vermeende gelijk alleen maar meer benadrukt wordt, heb ik de neiging om alleen maar opstandiger te worden en op zoek te gaan naar argumenten en redenen om die zo ijlings betrokken stelling eens goed onderuit te halen. Alsof we vrijuit van lotje getikt mogen zijn zodra we het stemhokje bevolken. Omdat niemand ons toch wat kan maken, daar in de ivoren toren met het rode potlood in de hand. Waar ineens het verstand er niet meer toe doet en de onderbuik het voor het zeggen mag hebben. Met dan achteraf, als al dat soort gevoelens echt zo’n vaart hebben gelopen, ook nog het grootste gelijk van de wereld op de koop toe. Want om een of andere reden bestaat er een levensgroot taboe om het collectieve verstand van de kiezer in twijfel te trekken. Terwijl daar vaker bij nadere beschouwing alle reden toe is. Met het historisch gelijk als doorslaand bewijs van de gerechtvaardigde kritiek die heus wel op een verkiezingsuitslag geleverd mag en mocht worden. Dichtbij huis, dus in eigen land, hebben we kunnen zien wat de stem op de Boerenpartij in de zestiger jaren wel helemaal waard is geweest. Gewoon verkwanseld bleek hij door degenen die de kiezer op die partij naar de Tweede Kamer had gestuurd om daar vervolgens openlijk kopje onder te gaan vanwege levensgrote incompetenties.

Waarmee het ongelijk van die kiezer overduidelijk was bewezen. En laat die geschiedenis zich nadien nog verschillende malen herhaald hebben. De LPF en het Forum voor Democratie en de door hen gegenereerde chaos vanwege opnieuw incompetenties en eigenbelangen waren dus de haast spreekwoordelijke verbeelding van het volgende schromelijk ongelijk van de kiezer. Met de ogen in de zak en het verstand op nul werden de volgende politieke windbuilen door de kiezer op het schild geheven. Hoezo gelijk, als dit soort charlatans in een democratie de kans krijgen om een deel van de macht te grijpen? En wie het nog altijd niet wil geloven dat de kiezer het heus wel eens heel goed mis kan hebben als hij aan het stemmen slaat, die moet zijn kennis van de recente geschiedenis nog maar eens ophalen en teruggaan naar de jaren dertig in Duitsland toen Hitler en zijn NSDAP dankzij het Duitse volk de absolute macht kon grijpen. Ook hier, omdat de kiezer altijd gelijk had? We weten nu wel beter. Wat zoveel wil zeggen dat we al die analisten en duiders van verkiezingsuitslagen met hun open deuren niet voetstoots en altijd moeten geloven. Want de tijd zal het opnieuw bewijzen dat de kiezer met zijn keuze voor de BBB het zoveelste ongelijk aan zijn broek zal krijgen.

Tien van Toen – 719 –

Vijftig jaar geleden was Motown in Detroit een van de belangrijkste verzamelplaatsen van talent voor de popmuziek. Met de volgende groepen als de meest bekende representanten ervan:

The Commodores – Smokey Robinson & The Miracles – The Supremes – The Detroit Spinners – Martha & The Vandellas – The Jackson Five – The Temptations – The Four Tops – The Isley Brothers – Gladys Knight and the Pips

‘Framed’ van Conny Janssen

Ballet blijft een van de meest abstracte kunstvormen, waarvoor je echt wel een beetje je best moet doen om er van te kunnen genieten. Maar doe je dat, dan krijg je wel wat. Zeg maar gerust vaker een vorm van topsport in de uitvoerende kunst. Dat voorrecht heb ik gisterenavond weer genoten doordat ik een voorstelling van het Rotterdams dansensemble “Conny Janssen danst” heb mogen bijwonen. Dankzij een flitsende choreografie werd het leven van stadsbewoner en zijn sores in dansvorm in beeld gebracht. Met ondersteuning van videobeelden en muziek. Uiteraard heeft elke beweging, iedere pas of handgebaar een betekenis, die je als kijker maar moet vermoeden. Vandaar dat ballet dus een abstracte kunstvorm bij uitstek is. De ervaring van een reeks van balletvoorstellingen heeft mij inmiddels wel geleerd dat ik vooral niet moet proberen om alles tot achter de komma te snappen.

Het levert je alleen maar frustraties op en het gevoel van een mislukte of verloren avond. Dus onderga ik het ballet nu als een spektakel, als een totaalgebeuren, waar ik naar eigen gerieven, gevoel en inzicht de krenten uit de pap vis. Met name “Conny Janssen danst” blijkt telkens weer de exacte formule te kunnen presenteren waaraan ik het grootste plezier belief. Zo ook aan deze voorstelling “Framed” die mij het optimale genoegen bezorgde. Waarbij het natuurlijk mooi meegenomen was dat de respectievelijke recensenten ook alleen maar vier of vijf sterren voor deze voorstelling in petto hadden. Hoewel daarmee voor mijn waardering niet de maat wordt geslagen. Daarvoor blijf ik op mijn gevoel afgaan. En dat klopte ditmaal als een bus. Zodat ik wie enigszins belangstelling heeft, van harte kan aanraden om vooral naar “Framed” te gaan. Want je krijgt beslist waar voor je geld. Met deze vorm van topsport in de uitvoerende kunst.

Terwijl je slaapt

Een meer dan verrassend liefdesgedicht ‘Terwijl je slaapt’ dat in de vorm an een sonnet geschreven werd door sportcolumnist en journalist Nico Scheepmaker (1930 – 1990). We zijn hem toch nog niet vergeten.

Terwijl je slaapt, onder het laken,
tegen het licht dat je bedreigt,
wil ik een vers dat niets verzwijgt,
een sprei van liefde voor je haken.

Ik heb je lief, en liefde stijgt
tot boven de gedeelde daken
waaronder wij het samen maken
wat anderen eronder krijgt.

Jij bent wat ik ben. Ik ben jou.
Jij bent mijn eerstgeboren vrouw.
Het leven is bij jou begonnen.

En voor ik één woord heb verzonnen
heeft weer de eenvoud overwonnen:
ik heb je lief, ik hou van jou.

Het Luikse verval

Hoewel mijn beeld van Luik, van de stad en haar omgeving, in de loop der tijd, en dan heb ik het over veertig, vijftig jaar, al niet bepaald gunstig te noemen was, is de werkelijkheid na zoveel jaar eigenlijk nog veel erger gebleken. Wonderlijk genoeg, realiseer ik mij wel, maar ook niet echt vreemd omdat ik eigenlijk nooit de confrontatie met de neergang en treurnis van die stad heb gezocht. Terwijl die zich nog altijd zo maatgevend toont voor het beeld van die stad, als je tenminste bereid bent om tot in de haarvaten van Luik door te dringen. Dan gaat het architectonisch wonder dat het Gare Guillemins is, opeens niet meer op. Wat moet je met een Opera de Wallonie en wat heb je aan die vermeende bekoring van Outremeuse met haar mengelmoes van talen en nationaliteiten? Ze zinken in het niet en blijken gewoon doekjes voor het bloeden als je van het al die jaren gebaande pad afwijkt en plots met de grauwe realiteit van Ans, Grace-Hollogne, Rocourt, Flemalle, Seraing, Haccourt en Herstal in aanraking komt. Om van de ene in de andere verbazing te vallen en ter plekke gewaar te worden dat, hoewel dichtbij, Brussel, de EU, de Vlaamse en Nederlandse welvaart, hier wel heel veraf zijn geraakt en negentiende en vroeg-twintigste eeuwse leefomstandigheden erg alledaags blijken te zijn geworden.

Het spreekwoordelijke grauwe Maasbekken is voor wie hier woont en werkt aan de orde van de dag en nog alleszins actueel. Wie merkt en voelt hier iets van al die zo veel geprezen zegeningen van de Europese eenwording? Er naar fluiten kan de gemiddelde inwoner van Seraing, Ans of Herstal, waar de verpaupering tot op de dag van vandaag alle kansen krijgt. Schrikbarend om te zien, als je al die tijd, hoewel bijna naaste buur, simpelweg onwetend bent geweest van de prominente aanwezigheid van zoveel rafelranden die dan voor een bestuurlijke elite weggepoetst moeten worden met een zoveelste architectonisch prestige-object dat verder voor geen enkele Luikenaar iets betekent of een toegevoegde waarde oplevert. Zoveel wordt wel duidelijk als je kriskras door die stad langs de Maas en de Ourthe rijdt. De afbraak en het verval domineren alom, met als bitterste pil voor wie in Luik geboren en getogen is, dat de oude fabriekshallen en kantoren nog in zo’n goede staat zijn gebleven. Alsof er zo nodig met dat twijfelachtig verleden gekoketteerd moest worden. Schrijnend om zoveel rafelranden te moeten zien in een stad met al die pretenties, maar wel vaker verkeerde. En des te onthutsender voor mij dat ik zo lang langs de kortste weg en klaarblijkelijk met de ogen dicht hier langs ben gereden. Wat een eenmalige keuze voor een andere weg door Luik daarom al niet vermag, kan ik met de benen op de grond met een gerust hart zeggen.

Van BBBBeter naar slechter…

Is er nou werkelijk zoveel nieuws onder de zon of worden we voor de zoveelste keer geconfronteerd met een herhaling van zetten? Want is er werkelijk iemand die oprecht gelooft dat er na gisterenavond iets fundamenteels gaat veranderen in Nederland? Die goedgelovigheid bestaat toch niet meer, of er moet sprake zijn van een volledig gebrek aan kennis van de recente parlementaire geschiedenis, waardoor er een blinde vlek in de geheugens zal zijn opgetreden, waarin de namen van boer Koekoek, Drees jr, van Mierlo, Fortuyn, Mat Herben, de LPF, Seniorenpartij, 50Plus en nog zoveel meer geheel in het niet zijn verdwenen. Waarom zou mevrouw van der Plas niet hetzelfde lot beschoren zijn, als nu Baudet en zijn hele bende ondergaat. Zou zij dan de eerste zijn die aan onze vaderlandse democratie het licht en het herstel van vertrouwen gaat aanbieden? Zij gelooft het zelf vast niet en gaat met de moed der wanhoop en op hoop van zegen voorwaarts, omdat ze dus nog wel zo clever is om maar al te goed te weten dat ze de wind in alle opzichten vol in de zeilen heeft gehad. Waardoor het maatschappelijk ongenoegen lekker breed kon uitwaaieren en vooral goed kon wortelen. Met dank natuurlijk aan de Haagse coterie die de laatste jaren niet meer verder keek dan de Randstad en haar neus lang was en dus alleen maar inkoppertjes aan wie dat maar wilde presenteerde.

De hoogmoed van de macht die zich dus onaantastbaar waande moest wel voor de val komen. Wat dan ook stond te gebeuren. Alleen was het de vraag door wat en door wie. Wie wist het goede recept uit alle overheidsfalen te bereiden om de Haagse kliek een koekje van eigen deeg te bereiden en een fikse draai om de oren te verkopen. Het moet gezegd dat mevrouw van der Plas de kunst heeft verstaan om van de stikstofkwestie, de gierende inflatie, het energievraagstuk, het toeslagenschandaal, het coronabeleid en het Groninger bedrog een dusdanig giftige cocktail te maken dat dit Rutte cum suis de kop moet gaan kosten en naar mijn verwachting ook gaat kosten. Waarna zij de rotzooi op poten mag gaan zetten, maar daar ook niet toe in staat is. Want aan de kaak stellen, rancune kanaliseren is een ding, maar verbeteren, herstellen, nieuw beleid maken en vervolgens besturen is van een heel andere orde, waarin mevrouw van der Plas vooral niet verwacht en geacht moet worden te excelleren. Zoals dat al haar voorgangers, van Drees jr. en van Mierlo tot Herben en Fortuyn, ook niet is gelukt. Vandaar dus hier afsluitend en tegelijk ook moedeloos de vraag wat we na gisterenavond nou eigenlijk precies zijn opgeschoten.

Mijn dure stemplicht

Om eerlijk te zijn gaat al die opwinding van en rond de verkiezingsdebatten aan mij voorbij. Mijn belangstelling voor en mijn betrokkenheid bij de vaderlandse politiek is in de loop van de laatste twintig jaar met een gangetje en geleidelijk aan weggedeemsterd. Niet dat het me allemaal niet meer kan schelen. Integendeel, mijn maatschappelijk engagement is nog altijd springlevend. Maar het gedoe van al die mensjes in de politiek begint mij steeds meer de keel uit te hangen. De voorspelbaarheid van het gedrag, de quotes en de spelletjes, ik heb het nu zoveel jaren al gezien dat het voor mij geen verrassingen meer biedt. Ik weet nu echt wel hoe haasje op en rond het Binnenhof hupt, terwijl de herhaling van zetten die zich onafgebroken blijft voordoen, mij danig begint te vervelen. Alleen al de keten aan verkiezingsborden, met telkens die herkenbare hoofden met die vastberaden, open blik en de daarop gebeitelde glimlach, waarvan ik vaker denk dat het wat mij betreft gerust wel wat onsjes minder kan om wat meer geloofwaardig en levensechter te zijn. En dan al die zouteloze leuzen. ‘Samen sterker’ of ‘Stop de stilstand en stem voor vooruitgang’. Wie heeft het in godsnaam allemaal verzonnen? Toch niet iemand die in de eenentwintigste eeuw leeft. Kortom, probeer nog maar eens die krenten in de verkiezingspap te vinden om je belangstelling voor en je betrokkenheid bij dat hele circus levend te houden. Ik krijg het in ieder geval niet meer voor elkaar.

Waarmee ik niet gezegd heb dat ze allemaal de pot op kunnen en dat mijn stem er toch niet toe doet. Integendeel, zoveel democratisch besef heb ik nog wel dat ik weet dat dat door mij ingevulde papiertje er wel degelijk toe doet. Stel je voor dat ik die burgerplicht niet zou doen en mij zou laten meeslepen door de groeiende en zo onterechte waan van de dag dat al die politici maar zakkenvullers zijn en dat de provincie aan de laatste mem hangt, terwijl al het geld naar de Randstad gaat. Ik pas ervoor om daarin mee te gaan en me voor het karretje van al die populistische rechtse types te laten spannen. Want niemand maakt mij wijs dat er ook maar een politicus is, die niet aan het lands – of algemeen belang denkt en werkt. Wie doet in die rol nou niet zijn stinkende best? Maar denk eraan dat dat wel moet in een omgeving en wereld die alleen maar complexer en kwaadaardiger wordt, waardoor niet iedere enkeling of elk groepsbelang op de wenken kan worden bediend. Misschien een aspect om toch ook even bij stil te staan voordat de kont bij voorbaat tegen de krib wordt gegooid en men de stembus links laat liggen. Gewoon omdat het best helpt het gevoel te hebben dat je eraan meedoet om over je eigen lot te beslissen.

Soof 1, 2 en 3

Eigenlijk hadden we het er wel helemaal mee gehad en er, zoals dat zo mooi wordt verwoord hier in het Zuidlimburgse, de tuut volledig van vol. Van alle geweld waar je als kijker van series en films op de televisie of via de streamingdiensten avond aan avond mee wordt opgezadeld. Welke grenzen worden daar zo langzamerhand niet in overschreden en lijkt het er niet meer en meer op dat knokken, schieten, lijken, moorden en alles wat daar een beetje op lijkt of mee te maken heeft, tot de gewoonste zaken van de wereld zijn gaan behoren? Als we de bedenkers en makers van al dat fraais tenminste moeten geloven. Terwijl het bijeengenomen nog altijd de uitzonderingen zijn, hoewel kranten en journaals er natuurlijk wel vol mee staan. Maar zij hebben de functie om daar juist over te berichten, zoals zij dus niet hun bestaansrecht ontlenen aan het brengen van het goede nieuws. Waar van de makers van films en series verwacht mag worden dat hun range van creativiteit het hele leven beslaat, dus ook de gewoonste dingen die er toe doen en vaak de hoofdzaken vormen in de dagelijkse beslommeringen. Waar dus geen sprake van was en in elk geval minder en minder, zoveel minder dat wij nadrukkelijk op zoek zijn gegaan naar een film of een serie waarin we gevrijwaard bleven van al die inktzwarte randen van het bestaan, die we nu eens niet aan ons hoofd wilden hebben.

En we zochten en vonden feelgood-movies van de bovenste plank en ook nog eens van Nederlandse makelij. Soof 1, 2 en 3, waarvoor zo waar nog steeds op Netflix plaats bleek te zijn en die stuk voor stuk een garantie vormden voor onbezorgd kijkgenot waar je nu eens geen pijn in je buik of je hoofd aan overhield, laat staan dat er plaats was voor ongemak. Gewoon films zonder enige pretentie waar je lekker onderuit gezakt naar kon kijken. En ook nog eens van een meer dan acceptabel niveau. Bovendien heel herkenbaar omdat er alleen maar gewone mensen langs kwamen met hun alledaagse, dus zo herkenbare, besognes, waardoor je ongemerkt ook nog een spiegel kreeg voorgehouden. Waarmee een deel van het geheim van het succes van Soof 1, 2 en 3 is verklaard. Zonder dat de sprankelende bijdrage van hoofdrolspeelster Lies Visschedijk als de chaotische Soof ongenoemd mag blijven plus het aanstekelijk enthousiasme van de hele cast. Waardoor het ontbreken van een consistente verhaallijn en de vaker gebrekkige articulatie in meer dan royale mate gecompenseerd werden. Met onderaan de streep wij als gelukkige kijkers die blij waren met deze uitstap en onze keuze en daarom met gemak aan Soof 1, 2 en 3 dik verdiend vier sterren uitdeelden.

Maartse buien (haiku)

Mijn handen jeuken
om in de tuin te werken.
Maar maart roert zijn staart.

Welkom op robhamilton209

Sinds een paar maanden, zeg maar vanaf 1 januari van dit jaar, mag ik mij de manager noemen van een Instagram-account. Vraag me niet waarom ik eraan begonnen ben, want een afdoend antwoord heb ik niet. Hoogstens dat ik wat aandachtiger dan normaal geluisterd heb naar een wat jonger volk dat mij dringend aanraadde om digitaal nog wat actiever te worden, met name via Instagram, omdat je dan met je boodschappen een groter bereik van kijkers en gehoor kon realiseren. Nou, omdat ik toch een serieus beeldarchief van de nodige duizenden foto’s bezat, was de stap richting Instagram heel snel gezet. Met als enige motto dat niet geschoten altijd mis is. Niet dat ik met het inslaan van die weg ook maar enige ambitie wilde verwezenlijken. Want een influencer met tienduizenden volgers hoef ik echt niet te worden. Leuk aan zo’n nieuwe stap is wel dat je eens kunt ervaren wat je op eigen kracht nog paraat kunt maken. Welke formule wil je gaan hanteren? Hoe breng je een kring van volgers tot stand? En krijg je het voor elkaar om die kring steeds groter te maken? Welke steen in de digitale vijver is daarvoor vereist en hoe vaak moet je hem erin gooien? Spannend en vooral uitdagend om te zien hoe zo’n voor jou relatief onbekend balletje zou kunnen rollen.

Nog afgezien van het feit dat je daarbij ook niet kunt voorzien welke kant het oprolt. Kortom, totaal blanco op een voor mij compleet onbekend terrein waarover ik natuurlijk wel een en ander heb zien en horen rondzingen. Hoe begin je er uiteindelijk aan en waar moet je in het diepe springen, waren de klemmende vragen die mij het meest bezig hielden toen ik mijn account onder de naam robhamilton209 (onthoud dus die naam) op 1 januari 2023 opende en de eerste twee beelden, foto’s, voorzien van een korte tekst van mijn hand, de digitale wereld van Instagram instuurde. Enerverend, omdat je totaal niet weet wat er gaat gebeuren en hoe het zal uitpakken. Nu, ruim twee maanden later, blijk ik mijn draai in deze vorm ook te hebben gevonden en heb ik zelfs, echter onbedoeld, een connectie met Facebook tot stand gebracht. Waardoor mijn bereik alleen maar uitgebreid is en ik een kring van enkele honderden belangstellenden met woord en beeld weet te bereiken. Met daarnaast dus nog altijd mijn eigen weblog, dat ik tot het einde der tijden hoog zal houden. Omdat ik geloof in de kracht van het woord. Maar dankzij mijn Instagramaccount robhamilton209 weet ik nu dat met het beeld ook een wereld gewonnen kan worden. En daar ga ik dus mijn best voor doen. Wie wil mij helpen daarin te slagen?

NEE tegen JA 21

Het is weer het holst van de campagnetijd. Er staan verkiezingen voor de deur. Dus is geen ontkomen aan de vaderlandse folklore van de verkiezingsborden, de affiches hier en daar nog voor een raam en vooral die wervende hoofden aan lantaarnpalen en her en der langs de straat. Niet dat er door wie dan ook om gevraagd is. Maar op een dag hangt er zo’n kop en weet je dat je vroeg of laat in een stemhokje wordt verwacht. En voor de rest blijft het het oude liedje. Want kan iemand mij vertellen wat er in zeventig jaar in Nederland nou echt veranderd is aan de verkiezingstijd? Geen onsje oubolligheid minder dan in de jaren net na de oorlog. Fantasie, verbeeldingskracht is toch iets te veel gevraagd van het volkje dat zich zo graag met de lokale en provinciale politiek bezig houdt, om nog maar te zwijgen van alle nitwits die zichzelf maar wat graag promoveren naar het Haagse Binnenhof, om zich vervolgens met hun vermeende soortelijk gewicht in de provincie, zoals dat in hun jargon heet, aan te prijzen. Dat is inderdaad het kwalijkste slag, dat volk dat een paar weken in de vier jaar hun neus voorbij Zoetermeer laat zien, in de stellige overtuiging dat daar het land op zit te wachten.

Nou, mooi dus niet, weet ik maar weer al te goed sinds ik de laatste paar weken aan het eind van mijn straat vergast wordt op twee tronies van lieden die nou precies de belichaming zijn van het spreekwoordelijk Randstedelijk, zeg maar gerust Haagse, dedain in de richting van de provincie. Betweters die dus weten wat goed voor mij is en dus op de momenten dat het voor hen er even op aankomt, best geil willen hengelen naar mijn, onze stemmen. Zie ze daar op dat bord ons toelachen, die Eerdmans die met zijn ambities alle partijen rechts van de VVD al heeft versleten, daar nooit aan de bak kwam, dus nu maar zelf JA 21 heeft opgericht en dus gemakshalve de partij van Rutte verwijt dat ze linksaf is geslagen. Wat eens te meer bewijst dat die Eerdmans echt de weg kwijt is, niet meer weet waar hij het zoeken moet en daarom een plekje aan het eind van de Bekerbaan in Schimmert, ergens in het vrije veld, heeft gevonden. En naast hem Annabel Nanninga, de dame die ooit als columniste van Geen Stijl de bootvluchteling ‘dobberneger’ noemde. Geen beter gezelschap dan deze dame waardoor het des te gemakkelijker wordt om hen daar langs de straat vooral in de wind te laten staan en zo goed in de kou te zetten, omdat ze er niks te zoeken hebben. Waardoor ze het hartgrondig NEE tegen hun verdachte JA 21 het beste horen en voelen.

Tien van Toen – 718 –

De tijdreis van vandaag gaat over meer dan zeventig jaar. Wat zoveel betekent dat we uitkomen in het jaar 1950, het jaar dat ik nog in de Anna Kapelstraat in Culemborg woonde en daar ondanks alle naoorlogse soberheid onbezorgd en in alle blijheid op straat speelde met de volgende tien leeftijdgenoten die ik mij met naam en toenaam nog altijd herinner en voor de geest kan halen:

Erik Jongejan – Henk Verrips – Nico Sterk – Leen Mouthaan – Henk Kramer Freher – Leendert Werps – Joost de Jong – Theo Lamboo – Johan Hildebrand – Andre Holleman.

Zij zijn in de loop der jaren natuurlijk uitgezwermd. Waardoor ik des te nieuwsgieriger ernaar ben wat er van hen is geworden en waar zij hun leven zo mogelijk nu nog leiden

Verkiezingsgekte

Normaliter vindt de postbezorging zonder gedruis plaats. Deze keer was het toch even anders en viel er een poststuk met een hoorbare klap op de mat. Enige verwondering was op zijn plaats omdat er de laatste tijd geen contact met bol.com of een vergelijkbaar bedrijf was geweest. Dus was die verbazing helemaal gerechtvaardigd toen ik de oorzaak van het doffe geluid gewaar werd. Er lag een lijvig document op mij te wachten met niets meer en niets minder dan de titel “Kandidatenlijsten voor de verkiezing van de leden van de provinciale staten van Limburg en de leden van het algemeen bestuur van het Waterschap Limburg”. Of je er nog eentje lust, ben ik altijd geneigd om bij zo’n mondvol te zeggen. Want daar kan je met recht van spreken als je onder zo’n vlag bij mensen met de deur in huis valt. En dan is de inhoud van het geheel nog niet bekend. Waar je als niets wetende buitenstaander de broek toch van afzakt. Want wat weet ik nou van een provincie, laat staan dat ik zicht heb op betekenis, doel en functie van een waterschap. En voor die instituten worden opeens weer verkiezingen gehouden. maar vraag mij in dit geval niet welk belang ermee is gediend. Want hoe dichtbij het ook is, ver van mijn bed blijft het eens te meer, omdat je er tussentijds, in de jaren tussen de verkiezingen, nooit niks van hoort. Waarmee het circus dat zich via dit lijvig document aan mij openbaarde op zijn minst nog eens stukken erger bleek getuige alle mogelijke cijfers die er aan te ontlenen zijn.

Voor de verkiezing van de leden van het algemeen bestuur van het Waterschap Limburg zijn namelijk in totaal 378 mensen door achttien partijen kandidaat gesteld en dus als zodanig verkiesbaar voor welgeteld dertig plaatsen. Met als merkwaardige bijzonderheid dat een viertal partijen, Water Natuurlijk, VVD, 50 Plus en Lokaal Limburg, lijsten hebben ingediend met veel meer dan dertig kandidaten uit hun gelederen. Waarop ik geneigd ben om te zeggen: ‘Ra, ra, hoe kan dat?’ Maar misschien is dat wel weer zo’n reactie die typerend is voor een beste stuurman die altijd aan wal staat. Maar deze gekte wordt nog overtroffen door alle getallen die boven water komen in het kader van de kandidaatstelling voor de Provinciale Staten, waar maar 45 zetels vacant zijn. Door twintig politieke partijen zijn hiervoor 568 personen kandidaat gesteld. Dus een op de dertien zal uiteindelijk het geluk toelachen. Waarmee deze hele verkiezing al aardig verschuift in de richting van een loterij, waar ook nog de bizarre kant aan zit dat acht serieuze politieke partijen zo vrij zijn geweest om meer dan 45 personen op hun kandidatenlijst te vermelden. Waarbij je bijna denkt dat ze alle acht toch rekening ermee houden dat de absolute meerderheid of zelfs meer binnen hun bereik ligt. Zou men echt zo gek zijn? Toch niet, denk ik. Hoewel je eigenlijk niks mag uitsluiten met zoveel curiosa en idiotie op een enkel stuk papier.

‘Credo’ van Remco Campert

Dit is met recht een geloofsbrief van een dichter. Van Remco Campert. Hij verwoordde dat in dit ‘Credo‘. Geloofwaardiger kan het bijna niet.

ik geloof in een rivier
die stroomt van zee naar de bergen
ik vraag van poëzie niet meer
dan die rivier in kaart te brengen

ik wil geen water uit de rotsen slaan
maar ik wil water naar de rotsen dragen
droge zwarte rots
wordt blauwe waterrots

maar de kranten willen het anders
willen droog en zwart van koppen staan
werpen dammen op en dwingen
rechtsomkeert.

‘The beauty queen of Jerusalem’

Opnieuw bereidde Netflix haar abonnees een behoorlijke verrassing zonder dat van tevoren de trom daarover hevig was geroerd. Fluisterend en bijna steels werd de kijker opeens ergens in februari vergast op een nieuwe Israelische serie, ‘The beauty queen of Jerusalem’. Je moest geluk hebben en er toevalligerwijs bij het zoeken op Netflix tegenaan lopen of geprikkeld worden door een teaser of trailer, die en passant voorbij kwam. Want waar moest je anders de wetenschap over het bestaan van deze opvolger van ‘Shtisel’ vandaan halen? Bij mij was het zeker geluk en absoluut geen wijsheid dat we met deze serie in aanraking mochten komen. Hoewel er ook meteen enkele kanttekeningen moeten worden gemaakt. De eerste vier, vijf afleveringen waren zeker niet van dien aard dat je je meteen getriggered voelde om ook de volgende aflevering te gaan zien. Enige dwang en een beetje zelfdiscipline was zeker vereist om bij het steeds aantrekkelijker wordende gedeelte van ‘The beauty queen of Jerusalem’ uit te komen. Het verhaal kwam moeizaam op gang en bovendien vroeg het best wel enige inspanning om wegwijs te worden in het netwerk van relaties tussen alle hoofdrolspelers. Daarnaast werd het de kijker ook niet gemakkelijk gemaakt doordat er voor een nogal onconventionele aanpak van de vertelling was gekozen. Want er werd voortdurend, door de hele serie heen, van tijdblok gewisseld, waarbij steeds met tien jaar vooruit en terug werd gesprongen.

Flashbacks en vooruitblikken, om en om. Wat aanvankelijk best wel het nodige van de kijker vroeg, maar tenslotte toch een speciaal soort dynamiek in het verloop van de hele serie teweeg bracht. Zij het dat dat op zich niet echt noodzakelijk was omdat de hele geschiedenis van de Joods-sefardische familie Armoza zoveel intrigerende elementen bevatte dat dit soort kunstgrepen eigenlijk nauwelijks nodig was. Want natuurlijk komen de grote tegenstellingen binnen de Joodse geloofsgemeenschap in het Palestina van tussen de twee wereldoorlogen ruimschoots aan bod en worden deze ook waar nodig uitvergroot. Zoals ook het Joodse verzet tegen de Britse kolonisatoren en de strijd met de Arabieren uitvoerig in het verhaal en in de familiegeschiedenis zijn verwerkt, waardoor er tegelijkertijd al een verhelderend licht wordt geworpen op de ontstaansgeschiedenis van de staat Israel. Uiteraard in gedramatiseerde vorm, zonder dat er ergens sprake is van overdrijving, terwijl het ware sentiment echt tot zijn recht komt. Want dat de Israeli’s die tak van acteerkunst en regisseren meer dan beheersen, hebben ze in deze twintigdelige serie in overtuigende mate bewezen. Maar dat ze dat konden, hadden ze ook al in ‘Shtisel’ laten zien. Des te fijner was het om te constateren dat ‘The beauty queen of Jerusalem’ een grote verrassing bleek en eigenlijk om het vervolg smeekt, dat al schijnt te zijn geproduceerd. Maar dat niet snel genoeg bij ons in de huiskamer welkom kan worden geheten.

Dikte en schaamte voorbij

De entree van de sensitivity readers, tekstkuisers, bezorgt mij, zoals al eerder door mij gezegd, een op zijn zachtst gezegd onbestemd gevoel. Ik heb er niks mee en krijg er in feite half en half buikpijn van. Tere zieltjes lijken vooral gespaard te moeten worden met het onder de mat vegen als beproefde methode. Want die kant gaat het toch op als alles wat schuurt, in boeken, teksten en verhalen geschrapt wordt, dus uit het zicht verdwijnt. Vierkant en rechtuit zijn als stijlfiguren niet meer relevant of zelfs niet meer gewenst. Zodat dik al helemaal niet meer aan de orde is, terwijl dat formaat alleen maar meer in het oog begint te springen, maar kennelijk niet meer benoemd mag worden. Wat mij brengt bij mijn echte onbehagen hoewel ik het lastig vind om er met woorden uiting aan te geven. Ik moet gewoon bij het begin beginnen en dat ligt in mijn vroegste jeugd, de tijd dat er royaal, lang en laat nog op straat gespeeld kon worden, met alle vriendjes van Achter ’t Zand en de Anna Kapelstraat in Culemborg. En dat waren er veel, waardoor het des te opvallender was dat er altijd een jongetje ontbrak, Adrie Tump, die door zijn echt dikke lijf niet met ons mee kon doen. Waarmee hij een uitzondering was en daardoor eens te meer opviel. Vaak moet ik nu aan die tijd en die situatie terugdenken als ik tegenwoordig, met name in steden, om mij heen kijk. Waar ik dan de groeiende corpulentie zie onder mensen van alle leeftijden, bij het jonge volk zeker niet minder.

Ogenschijnlijk welgedaan en welvarend, als het al niet volgegeten is, maar wel verontrustend, want zo ongezond. En des te verontrustender omdat de frequentie waarmee dit verschijnsel zich voordoet, steeds meer de gewoonste zaak van de wereld aan het worden is. Of vergis ik mij daarin, ben ik geneigd te hopen en ook een beetje te denken, hoewel het tegelijk ook een zweem van wensdenken in zich heeft. Waarom zo verontrustend, omdat de acceptatie van dat fenomeen alleen maar lijkt toe te nemen. Wat kun je er aan doen als het toch een gegeven is, lijkt een gedachte die alsmaar meer veld wint. Want wat is er nog uit de hoek van dieetgoeroes te horen? Zo veel nieuws is er van die kant niet meer onder de zon. Het afslanken als zodanig is voorzover ik dat kan zien, ook sinds tijden uit het spraakmakende vocabulaire verdwenen, zoals de weightwatcher ook hebben gemerkt dat er nog weinig kansen zijn voor hen om succesvol zaken te doen. Idem dito geldt dat voor alle deskundigheid ten aanzien van ziekten als obesitas en anorexia, waarvoor de belangstelling zichtbaar is verflauwd. De dikke mens is als zodanig de schaamte voorbij en bestaat en is een gegeven. Hoewel fraai is weer heel wat anders. En zou dan de sensitivity reader het volgende antwoord zijn op de schaamteloosheid waarmee het dik zijn zich verspreidt? Doen alsof het niet bestaat, omdat er toch geen kruid tegen is gewassen. Of is het gewoon lekker om schaamteloos te doen wat we doen…..?

Aan de kant

Het heeft hier misschien al wat vaker doorgeklonken, mijn gevoel dat flinke delen van de tijdgeest aan mijn begrip beginnen te ontsnappen. Dat moet te wijten zijn, denk ik, aan het feit dat de basis van mijn orientatie op de wereld zoals die is en zou moeten zijn, haar oorsprong vindt in van oudsher gangbare begrippen en scheidslijnen, in de opdeling en opbouw van de maatschappij zoals die met name in de eerste helft van de vorige eeuw breed aanvaard werd. Mijn hele opleiding, mijn studie was er van a tot z van doortrokken en vond ook nog eens een bevestiging in de toen algemeen geldende geschiedeniscanon. Daar werd niet aan getwijfeld, laat staan dat ze ter discussie werd gesteld of zelfs een kwartslag gekanteld. Daar vond mijn wereldbeeld haar oorsprong en kregen mijn idealen haar vorm. Ik deed het een groot deel van mijn leven ermee, zonder er zelf aan toe te komen of het nodig te vinden om er vraagtekens bij te zetten. Wat mogelijk een beperking is geweest. Waardoor ik nu toch een beetje met mezelf en met mijn kijk op de wereld en mijn verwachtingen ten aanzien daarvan in de knoop ben komen te zitten. Een beetje in de penarie, omdat ik altijd vurig heb gewild om mijn vinger aan de pols van de tijd te houden. Wat mij nu niet meer lukt. Zonder dat ik het direct heb gemerkt, begint het begrip voor wat er gaande is, met name in het maatschappelijk debat, maar ook ten aanzien van zeden en gewoonten, mij door de vingers te glippen.

Ik snap veel maar half en krijg meer en meer het idee aan de zijlijn te staan, waardoor mijn commentaar op van alles en nog wat alleen maar de neiging heeft om knorriger te worden. Zo’n volgende versie van een Maarten van Rossem. Wat ik dus eigenlijk niet wil. Maar een genderdebat, een Partij voor de Dieren, het groeiende rechts-extremisme, het debat over slavernij en het bijbehorend verleden, om maar een paar sprekende voorbeelden te noemen van wat er nu zoal toe doet, ze zijn zo ver van mijn bed, raken mij niet en gaan mij daarom ook niet aan. Met als gevolg dat ik mij met de beste wil van de wereld niet in een Zwarte Piet – discussie kan mengen noch een spoor van opwinding bij mijzelf bespeur als er weer zo nodig over lbthqi – rechten moet worden geboomd. Niet dat het mijn tijd wel zal duren. Maar de volgorde der dingen is voor mij toch even anders. Waarbij fundamenteel recht en onrecht tussen de Eerste, Tweede en Derde Wereld echt aan de orde zijn, de verdeling van machtsverhoudingen in de wereld, tussen staten, bevolkingsgroepen, rassen en ook die tussen man en vrouw er wat mij betreft werkelijk toe doen. All the rest is dus voor mij bunk, hoewel anderen zich er gerust druk over mogen maken…..als ze er mij maar niet mee lastig vallen.

Bestel of ratjetoe?

Wordt het niet eens tijd om hardop de vraag te stellen of de Nederlandse publieke omroep in haar huidige vorm nog wel recht van bestaan heeft? Alleen al de vergelijking met de omroepbestellen in de belangrijke Westeuropese landen valt onherroepelijk in ons nadeel uit. Want van enige objectiviteit en neutraliteit in de programmering is nauwelijks nog sprake. En een kwaliteitstoets zal al helemaal niet worden doorstaan.. De NPO, of is het de NTR, of de NOS, doet zich steeds meer kennen als een vergaarbak van belangengroepjes met een zendmachtiging. De aloude verzuiling heeft allang afgedaan. Wie heeft er geen zendtijd veroverd op grond van die bezopen toelatingseisen die in de Omroepwet besloten liggen? Een krant als de Telegraaf heeft zich via WNL als een paard van Troje een langzamerhand gezaghebbende plaats op het altijd zo door haar verfoeide Mediapark verworven, met in haar kielzog PowNed, dat niets meer en niets minder dan een aftreksel is van haar dochter Geen Stijl. De Humanisten hebben ook hun plekje gevonden, het dwaallicht Karskens mag zich een paar uur per maand via Ongehoord Nederland laten horen en het Nederlands seniorenbestand telt helemaal mee dankzij de handigheid van Jan Slagter die vertaald wordt in de gezelligheid en toegankelijkheid van Omroep Max.

Voeg daar ook nog de EO, VPRO, KRO/NCRV, BNN/VARA en AVRO/TROS aan toe en het ratjetoe dat de Nederlands publieke omroep moet voorstellen, is bijna compleet, in die zin dat aldus voor een belangrijk deel in de invulling van de zendtijd wordt voorzien, zonder verder te vragen hoe. Want dat is ook nog eens een verhaal apart dat met name afhangt van de kijkcijfers en de opbrengsten uit de reclame. Waarmee meteen de wortel en de oorzaak van het hele kwaad dat de publieke omroep steeds meer vertegenwoordigt, is benoemd. En tegelijkertijd ook is verklaard waarom het nu al jaren wachten is op kwaliteit op de drie publieke televisiezenders. Waar is de tegendraadsheid, het kritisch vermogen, de objectiviteit gebleven zoals die zo veel meer op televisie in ons omringende landen is te zien? Is dat het uitvloeisel van politieke keuzes, om de handen meer en meer van Hilversum af te trekken, dus zendgemachtigden zichzelf meer te laten bedruipen? Heeft het marktdenken hier dus ook al zijn weg gevonden met de catastrofale gevolgen van de huidige vervlakking tot gevolg? Hebben we daar dat drie keer niks dat avond aan avond schering en inslag is, dan aan te danken? Zou het daarom een idee zijn om deze hele onzaligheid, waar we nu al bijna honderd jaar mee tobben, definitief te beeindigen en van voren af aan te beginnen. Dat wil zeggen gaan uitzenden zoals de Engelsen, de Belgen, de Duitsers en de Fransen dat doen. Waarom zouden wij dat ook niet zo kunnen? Of zijn we inderdaad anders dan de geldende normaliteit?

Crocusjes (haiku)

Een bed crocusjes
kondigt in blauw en wit aan:
Spring is in the air

Een zesde colonne

Elke oorlog kent zijn eigen scheidslijnen en begrenzingen, met telkens dezelfde kwalificaties. Sowieso is er het onderscheid tussen goed en kwaad, wij en zij, met altijd een partij die de vijand, de agressor is. Zwart – wit is de tegenstelling zoals het in dat soort omstandigheden hoort. Waardoor het trouwens ook simpeler is om partij en positie te kiezen. Daarnaast is er doorgaans sprake van de aanwezigheid van een vijfde colonne, de landverraders, degenen dus die heulen met de vijand, er actief mee samenwerken. Dat waren in de Tweede Wereldoorlog de NSB’ers, dat zijn nu de FVD’ers, de kring rond Baudet, die niet ophoudt om Poetin op het schild te hijsen. Alles volgens een vaststaand patroon, met in ieder land dat op enige wijze partij is in de Oekraiense oorlog, een nagenoeg zelfde rolverdeling, met inbegrip van de voorspelbare aanwezigheid van zo’n vijfde colonne of wat daarmee te vergelijken is. Hoewel we in het verleden met een vergelijkbaar verschijnsel te maken hebben gehad, worden we nu toch geconfronteerd met een fenomeen dat toch meer van deze tijd is, een fenomeen dat mogelijk te herleiden is tot het feit dat het eigenbelang in de huidige tijd en onze westerse samenleving veel meer een erkende plaats heeft gekregen.

Want vanuit dat zogenaamde welbegrepen eigenbelang zijn er pressiegroepen aan het ontstaan welke meer en meer druk beginnen uit te oefenen op regeringen die Oekraine ondersteunen, om onderhandelingen met Poetin te openen om zo tot een einde van de huidige oorlogshandelingen te komen. Waarbij dan in de eerste plaats – wordt er beweerd – gedacht wordt aan het Oekraiens belang, omdat dit land of toch niet kan winnen van Rusland noch enig belang heeft bij een status quo of een zogenaamd bevroren conflict, waarbij partijen tegenover elkaar blijven staan als het ware tot het einde der tijden. Bedenkelijk is het echter wel dat die druk wordt uitgeoefend om het Oekraiens volk heen, zonder enige ruggespraak ermee, omdat dit volk immers kenbaar heeft gemaakt de strijd met de agressor tot de overwinning volgt, te willen voeren. Met als uiteindelijk effect dat Poetin en de zijnen dankzij dit soort pressie van de zijlijn behoorlijk op hun wenken worden bediend, want aan een onderhandelingstafel zo maar hun onuitgelokte agressie in klinkende munt, in landwinst en wat dies meer zij zouden kunnen vertalen. Terwijl Oekraine nog eens extra een zware prijs voor een nooit gewilde oorlog mag betalen. Met dank aan die beste stuurlui die het zo goed wisten terwijl ze aan de wal stonden en daarom met recht de titel van zesde colonne ten volle verdienen, want het beste oog en oor voor het eigenbelang hebben.

Het hart van Kevelaer

Limburg blijft mij verrassen. En telkens weer aangenaam. Want ondanks dat ik hier nu bijna vijftig jaar woon, ben ik op mijn wijde omgeving nog steeds niet uitgekeken. Elke keer weer kom ik tot ontdekkingen, waar ik bij lange na niet op had gerekend. Waaruit de conclusie getrokken kan worden dat ik in de verste verte nog niet ben uitgekeken op mijn Limburg en wat daar direct bij in de buurt ligt. En dan trek ik voor het gemak maar een cirkel om Schimmert, waarvan de straal maximaal honderd kilometer is. Logisch dat ik daarom nu nog altijd vaak het gevoel heb dat ik hier op vakantie ben. Met als gevolg dat de jaren maar niet willen gaan tellen, als je dus steeds weer verrast wordt. Neem gisteren nou eens als een treffend voorbeeld. Het was rot weer en we wilden er toch even uit in plaats van de regendruppels op de ramen te moeten tellen. Dus zoek je in dat geval een bestemming die in kortere tijd bereikbaar is en daarbij tamelijk onbekend, hoewel voorzien van een zekere reputatie. Met zulke selectiecriteria wil een plaats als Kevelaer, achter Venlo en net over de grens, gemakkelijk uit de hoge hoed komen. Blanco gingen we daarheen op weg, slechts gewapend met de kennis dat Kevelaer de status van bedevaartplaats had bereikt dankzij ene Hans Busmann die in 1650 of daaromtrent Maria daar tot hem had horen spreken. Waarna hij ter plekke een kapel gewijd aan haar liet bouwen, waarna Kevelaer heel snel een gewild bedevaartsoord werd, dat zich getuige alle gebouwen, kerken en gevels, die wij er aantroffen, snel een grootsteedse allure wist aan te meten.

Met als resultaat een historisch centrum dat er werkelijk zijn mag en dat nog altijd de bijna ongeschonden staat van een 18e – eeuwse Duitse stad heeft weten te behouden. Met daarbij vanzelfsprekend de winkels en neringdoenden die hun brood royaal willen verdienen door alle mogelijke en onmogelijke parafernalia en andere prul aan de pelgrims en bedevaartgangers te slijten. That’s nu eenmaal een eeuw of drie, vier all in the game op plaatsen waar deze gelovigen en masse verschijnen. Neem dat echter op de koop toe en kijk er doorheen om uiteindelijk de schoonheid, ook in alle religieuze facetten, van Kevelaer afdoende te doorgronden. Wij hebben dat ten volle gedaan en ondergaan en waren na afloop best onder de indruk, te meer omdat wij op de terugweg naar Nederland ook nog het fraaie Maasdorp Well en het Nationaal Park de Maasduinen mochten doorkruisen. Genieten was dat plus het nagenieten, waarna het voor ons gemakkelijk was om de ogen te sluiten voor de wijze waarop er kans gezien is om het landschap tussen de Maas en Venray compleet te verpesten met van die blokkendozen en meer van dat fraais. Omdat werkgelegenheid van een hogere orde zou zijn. Maar weten de beslissers en beleidmakers die daar dus voor zorgen, het echt zoveel beter dan wij die ons hart in Kevelaer mochten ophalen?

Tien van Toen – 717 –

In de lange reeks van opsommingen die ‘Tien van Toen’ inmiddels in de loop der jaren is geworden, zal de onderstaande serie van tien ongetwijfeld een keer zijn gepasseerd. Maar zeker niet in deze vorm. Want mijn lijst van tien meest gewaardeerde Nederlandstalige romans heb ik naar de stand van vandaag geactualiseerd. Waardoor ze er nu als volgt uit ziet:

Het verdriet van Belgie (Hugo Claus) – De donkere kamer van Damocles (W.F. Hermans) – Max Havelaar (Multatuli) – De bekeerlinge (Stefan Hertmans) – Heren van de thee (Hella Haasse) – Bezonken rood (Jeroen Brouwers) – Terug tot Ina Damman (Simon Vestdijk) – Gewassen vlees (Thomas Rosenboom) – De tranen der acacia’s (W.F. Hermans) – De avonden (G.K. van ’t Reve)

‘Nostalgia’

Vaker is het best lastig om exact te duiden waarom een film bij je in de smaak valt. Het is nogal eens een reeks van factoren die samen de kwaliteit van een film bepalen zonder dat een bepaald element er uit springt. Dat gevoel had ik nou ook na de film ‘Nostalgia’ van Mario Martone gezien te hebben. Zonder discussie een kwaliteitsproduct, waar ik in beginsel geen enkele kanttekening bij zou kunnen plaatsen. Op de eerste plaats een overzichtelijk verhaal zonder open einden of met een berg aan verwijzingen en suggesties, waar je dan zo het hoofd over moet breken dat je de draad vanzelf kwijt raakt. Niets daarvan het geval. Dus zo zeker als wat twee uur kijken zonder in de weg te worden gezeten door complexiteit, pretenties of raffinement. Maar daarentegen wel gedurende diezelfde tijd fraaie fotografie en opnamen waardoor je dankzij Martone in de gelegenheid wordt gesteld om volledig onder de huid van Napels, van de Napolitaanse samenleving te kruipen. Martone biedt je dankzij zijn camerawerk en het verhaal plus het gave acteerwerk een overtuigende inkijk in de ziel, in de geest en de geheimen van Napels. Welk haarvat van de Napolitaanse samenleving wordt er niet getoond. Discreet, maar tegelijk onbarmhartig, zonder dat er ergens ook maar iets van effectbejag te bespeuren is.

Met als resultaat een overtuigend en eerlijk beeld van het verdriet dat Napels in zoveel facetten met zich draagt, maar tegelijk ook lijkt te koesteren, alsof het haast niet zonder kan, het een deel van haar identiteit is. Waarmee Martone met zijn ‘Nostalgia’ voor een waardevolle toevoeging en verdieping zorgt van het beeld dat van die stad en haar inwoners al zo fijnzinnig was geschetst in de schitterende televisieserie ‘De geniale vriendin’, welke gebaseerd was op de gelijknamige romancyclus van Elena Ferrante. Martone maakt met zijn werk de rafelranden van het Napels zoals het nu is, nog transparanter zonder ook maar in wat voor een overdrijving te vervallen. Daarnaast komt hem de eer toe dat hij tegen die achtergrond en binnen dit kader de emotionele component niet over het hoofd heeft gezien. Hij had wat dat aangaat zelfs een boodschap in petto. Dat nostalgie mooi is, maar nooit loont, omdat het verleden altijd verleden tijd is en blijft. Welk inzicht te laat voor de hoofdpersoon van deze film kwam. Waardoor ‘Nostalgia’ in een anticlimax eindigde. Wat anders dan anders was, maar wel to the point en dit werk van Mario Martone eens te meer de moeite van het kijken waard maakte.

‘Zelf’ van Georgina Sanders

Verrassend en tegelijk ook zo herkenbaar. Zeg maar gerust dat het beeld, het zelfbeeld dan wel de gemankeerde versie ervan, raak is getroffen in dit ‘Zelf’, dat geschreven werd door Georgina Sanders, de echtgenote van de vermaarde Nederlandse dichter Leo Vroman, het pseudoniem van Tineke Vroman dus.

Dit is mijn gezicht, ook al zijn links en rechts
omgewisseld. Verward door mijn spiegelbeeld
zie ik foto’s steeds met mijn scheiding verkeerd
en weet, wie mij kent ziet een ander gezicht.

Geen mens hoort de klank van mijn eigen stem
en wat ik zeg blijft het armzalig verslag
van het binnengesprek dat ik eindeloos voer,
en ik herken mij niet in het tegenwoord.

Maar soms als ik schrijf en mijzelf vergeet
komen woorden die zeggen wat ik zocht.
Ik voel mij verenigd met wie ik ben
en hier is het zelfportret dat ik erken.