Twee tekenen des tijds

Niet dat alles vroeger beter was, maar in een aantal opzichten toch anders, getuige deze twee, denk ik, sprekende voorbeelden:

De tijd dat kleding weggegooid werd als ze versleten was, is allang verstreken. Tegenwoordig wordt het echt tijd voor iets nieuws als men vindt dat men er lang genoeg in heeft rond gelopen, dus er op uitgekeken is.

Wat ook opvalt, is dat men zich bij temperaturen die net onder de tien graden zijn, zich al uitrust met ijsmutsen, wollen shawls en handschoenen, waar het tot voor twintig jaar toch moest vriezen wilde zulke winterkleding tevoorschijn gehaald worden.

Advertenties

‘Baltische zielen’ van Jan Brokken

Om een of andere reden is hij altijd buiten mijn aandacht en interesse gebleven en ben ik daarom ook nooit aan het lezen van een boek van hem toe gekomen. Terwijl de concurrentie in met name de Nederlandse literaire wereld de laatste tien, twintig jaar toch niet moordend is geweest. Hij is me eigenlijk nooit opgevallen, Jan Brokken, die min of meer in de luwte gedurende dertig jaar toch een respectabel oeuvre heeft opgebouwd. Nadat hij eerst als journalist bij de Haagse Post in de zeventiger jaren met opvallende reportages aan de weg had getimmerd. Dus moest het wel het lot of het toeval zijn geweest dat mij in aanraking bracht met Jan Brokken. Ik schrijf 7 november en noem als plaats de Dominicanen Boekhandel in Maastricht waar in het kader van het festival Vocallis door Jan Brokken uit eigen werk werd voorgelezen en het Berlage Saxofoon Kwartet voor toepasselijke muziek zorgde. Zo op het eerste gezicht nog niet eens de avond waarvoor ik mij al weken van tevoren warm zou lopen. Maar nu vormde het een geschenk voor mijn verjaardag in combinatie met nog enkele activiteiten bij gelegenheid van de herdenking van het feit dat WO I honderd jaar geleden was afgelopen. Zo kwam ik dus onverwacht in aanraking met Jan Brokken en de vele verhalen die hij te vertellen had, vanwege al zijn verre reizen. En omdat er bij hem ook brood op de plank moet komen, lagen veel van zijn boeken uitgestald in die altijd weer fraaie boekhandel.

Een beetje aangemoedigd door zijn bezielende voordracht en uitgenodigd door de aantrekkelijke prijs, moest zijn boek “Baltische zielen” eraan geloven en kwam in mijn bezit. Hoewel ik uiteindelijk altijd weer moet zien of het bij mij in de smaak valt. Maar aan 15 euro kun je je bijna geen buil vallen. En deed ik dan ook niet. Want wat heb ik weer een geweldig boek gelezen van een man die de kunst van het schrijven en het vertellen verstaat. In ruim vierhonderd bladzijden word je aan de hand van uiteenlopende levensverhalen ingewijd in de woelige historie van Estland, Letland en Litouwen. Het is een reis door het leven van beroemdheden en gewone mensen welke een licht werpt op de wijze waarop de dramatische twintigste eeuw zich in de Baltische staten ontrold heeft. Met als terugkerende ijkpunten de jodenvervolging, pogroms, de botsingen tussen Rusland en Duitsland en telkens terugkerende onafhankelijkheidsbewegingen, krachten en processen waarin individuen voortdurend vermalen werden. Wat telkens weer treffend en met veel, heel veel gevoel is vastgelegd. Met als onbetwist hoogtepunt de familiegeschiedenis van Lotti von Wrangel, waarin Jan Brokken de lezer echt bij de kladden pakt en diens emoties volledig raakt en daarmee het ultieme bewijs levert van zijn uitzonderlijk schrijf – en verteltalent.

Tien maal Koot en Bie

Meesters van de ironie waren ze, terwijl ze ondertussen de spijkers nagenoeg altijd op de kop sloegen. Koot en Bie, die ook hierna de werkelijkheid tien maal van een iets scherper randje voorzien om de waarheid die erin besloten ligt, wat extra uit te vergroten:

De welstand van een land wordt uitgedrukt in het aantal plastisch chirurgen per tienduizend inwoners.

Van het derde kind bestaat meestal nog maar één babyfoto.

Ik zag er mensen die in vuilnisbakken zochten. Wat de logische vraag oproept of zij nou zo arm waren of was het land zo rijk dat er mooie dingen in de vuilnisbakken zaten.

Als geld al niet stinkt, dan valt er aan een credit-card al helemaal niets te ruiken.

Beroemd zijn betekent zoveel dat ze vanaf je dertigste je necrologie beginnen bij te houden bij de krant.

Gestopt met roken ben je pas echt als je het tegen niemand meer zegt.

Als de Indianen een wat strenger immigratiebeleid hadden gevoerd, was het nu niet zo’n puinhoop in Amerika geweest.

In een huwelijkscontract zou ook een clausule moeten staan die de ene partij gedurende tien jaar waarborgt tegen de verborgen gebreken van de andere.

Nederland zou er een stuk beter uitzien als de ramen van de treinen wat vaker gewassen werden.

Als Europese welvaartsmaat geldt het aantal volle vuilniszakken of – containers per jaar.

Kliekjes en dorpspolitiek

Volgende week woensdag worden in twaalf per 1 januari 2019 nieuw te vormen gemeenten gemeenteraadsverkiezingen gehouden. Denk daarbij onder andere aan Groningen, Noordwijk, Haarlemmermeer, de Hoekse Waard, Vijfheerenlanden en West – Betuwe. Ook Beekdaelen, waartoe mijn dorp Schimmert gaat behoren, is aan de beurt. En het zal overal wel weer hetzelfde liedje zijn. De grote landelijke partijen doen uiteraard mee, maar het zullen wel weer de lokale groeperingen zijn die de grootste mond hebben en op hoge toon verkondigen wat het beste voor de lokale gemeenschap is. In Beekdaelen is de grijsgedraaide plaat van het eigen belang tenminste weer uit de kast gehaald en worden dezelfde wijsjes juist door die lokale partijen afgedraaid. Vitaal Beekdaelen, Vernieuwingsgroep Beekdaelen en Beekdaelen Lokaal, het is weer de oude vertrouwde bonte kermis, de bekende ratjetoe van persoonlijke belangen die opeens vermengd of zelfs vereenzelvigd worden met algemeen belang. Want zie maar eens wijs te worden uit de opsomming van vrome wensen, in beton gestorte beloften en hooggestemde verwachtingen die in de programma’s van deze groeperingen zijn opgenomen.

Vijfentwintig pagina’s op een website volstaan nog niet om het huiswerk dat lijsttrekkers en kandidaten zichzelf geven, te kunnen bevatten. De kiezer is er maar mooi klaar mee. Ik in elk geval wel, zoals ik er ook niet over peins om een poging te doen om verschillen tussen deze belangengroeperingen te ontdekken. Dorpspolitiek ten voeten uit, welke dus weinig tot niets goeds voor het bestuur van de nieuwe gemeente belooft. Reden waarom dit lokale en vaak ook nog pretentieuze geneuzel mij de neus uit komt. Ik houd het liever bij de landelijke politieke partij waarvan meer een samenhangende visie op lokaal bestuur verwacht mag worden en wel in die zin dat gemeentelijk beleid een vertaling of een afspiegeling dient te zijn van wat er in de landelijke en provinciale bestuurslagen is besloten, met inachtneming van de ruimten die aan de lagere overheden bij wet zijn gegeven. Wat vaker haaks blijkt te staan op de nodige belangen op datzelfde niveau, welke zo vaak terug te vinden zijn in al die lokale partijen, en dus onmogelijk kan bijdragen tot samenhangend en fatsoenlijk bestuur. Vandaar dat die kliekjes en hun dorpspolitiek mij echt gestolen kunnen worden.

Wintertapijt (haiku)

Blaadjes die vallen,
vormen een wintertapijt
in rood, geel en bruin.

Die nare Driessen

De voetbaljournalistiek blijkt een misselijkmakend bedrijf te kunnen zijn. Niet dat alles en iedereen die zich in dat metier begeeft, over dezelfde kam geschoren mag worden. Verre van dat. Maar als je je ogen en oren goed open houdt, dan blijkt er zich toch het nodige kaf onder het koren te bevinden. Waardoor de goeden, zoals bijvoorbeeld Willem Vissers van de Volkskrant, soms ook te na gesproken dreigen te worden, de dupe kunnen worden van de charlatans voor wie god noch gebod rond hun vak en beroep geldt. Met als meest ernstige vervuiler toch wel de chef Voetbal van de Telegraaf, Valentijn Driessen, voor wie integriteit en objectiviteit begrippen zijn die kennelijk niet in zijn beroepscode thuis horen. Hij blijkt van het slag te zijn dat meent dat actiejournalistiek ook in het voetbal moet worden bedreven, kennelijk indachtig het motto dat voetbal oorlog is. Vandaar waarschijnlijk zijn persoonlijke guerilla welke hij sinds een jaar aan het voeren is tegen de trainer van Ajax, Erik ten Hag. Waarbij geen middel onbeproefd werd gelaten om de man het leven bij die club zuur te maken. Zonder dat echter ooit duidelijk werd waarop deze stemmingmakerij, die hetze, nou gegrond was. Week in, week uit werd het ene irrelevante feit na het andere feit opgelepeld, met steeds als betrouwbare bron de insiders in en rond de Johan Cruyff – Arena. Uitstraling, accent, communicatie, grondhouding zijn dan de beproefde, want weinig tastbare middelen om iemand af te branden c.q. af te rekenen.

Zoals dat dan ook grif met de pen en de mond van Driessen gebeurde vanuit de burelen van die straathond onder de Nederlandse kranten, de Telegraaf. Was het niet zijn Twents accent, dan wel weer zijn stropdas die niet goed zat of de wijze waarop hij in de dugout zat. Een boer was het een provinciaal die niet bij het hoofdstedelijk aureool van Ajax paste. Zo ongeveer werd alles, maar dan ook alles er met de haren bij gesleept, om ten Hag af te branden en onmogelijk te maken bij het Ajax – publiek, zonder verder aanwijsbare reden, omdat de man in kwestie gewoon zijn werk deed, zij het aanvankelijk met minder succes dan van hem werd verwacht. Maar wanneer is het nou werkelijk wel goed, als het aan die Driessen ligt, was de gerede vraag die na verloop van tijd en met het langzamerhand verbeterend presteren van Ajax gerust gesteld kon gaan worden. Bleef lange tijd onduidelijk, zij het dat Driessen steeds minder vaak op die hoge toon te horen viel en met en met zelfs wat toontjes lager ging zingen. Hoewel nog niet al te vaak. Totdat onlangs de kogel toch door de kerk moest en deze riooljournalist zijn keutel openlijk en omstandig moest intrekken, toen hij na veel slikken en diep ademhalen de loftrompet op Erik ten Hag stak, die zich ongetwijfeld te goed voelde om als een soort van lachende derde in zijn vuistje te lachen. Hij bleef bij zichzelf, de Tukker die hij was en dus verre van het gepruts en de onprofessionaliteit waar die Valentijn Driessen als geen ander model voor staat.

Bij monde van Paul van Vliet

Als iets zinloos of zonder betekenis is, dan is het wel het wiel opnieuw uitvinden. Oftewel een waarheid verkondigen die al door iemand anders is gedebiteerd. Vandaar dat ik hier een senior als Paul van Vliet (welke jongere kent hem nog?) graag aan het woord laat over enkele wezenlijke aspecten van het ouder worden. Omdat hij ze op een wijze benoemt zoals ik het graag zelf zou hebben gedaan:

“Wie door maar door te werken in het harnas wil sterven, moet dat vooral doen. Maar de bedoeling van de laatste fase in je leven is toch juist dat je dat harnas aflegt? Geen opgefokte geldingsdrang meer, maar met een milde glimlach in de kantlijn van de tijd de wereld bekijken waar je niet meer bij hoort. Ja, bij ouder worden hoort dat je weerloos wordt en je niet meer wapent of hoeft te bewijzen; dat je je niet meer verschanst achter wat dan ook. Je zoekt in je leven allemaal een manier om je staande te houden, onbewust denk ik, en dat kan zo in je leven groeien dat het je belemmert open te gaan. Ik hoop dat ik steeds opener en kwestbaarder en eerlijker ben, en minder geharnast, minder gewapend tegen de boze wereld.”