De weg van ten Hag

Een van de aangename bijkomstigheden van de eclatante successen van Ajax is dat het oerconservatisme en de benauwende vooringenomenheid van het Nederlandse voetbalwereldje niet alleen is gelogenstraft, maar tegelijk te kijk is gezet. Met name enkele boegbeelden ervan, die nu toch even moeten slikken na al hun ferme, maar vaker bloedstollende uitspraken over Ajax – trainer Erik ten Hag, die niet eens op de korrel werd genomen vanwege zijn capaciteiten, maar gewoon belachelijk werd gemaakt vanwege zijn uiterlijk, zijn tongval en zijn formuleringen. Zoiets als een Twentse kabouter werd hij genoemd en dus hartgrondig uitgelachen door ‘wijsneuzen’ als van der Gijp en Derksen, die zich voortdurend in de rug gedekt wisten door de voetbalredactie van de Telegraaf in de persoon van Valentijn Driessen. De scalp van ten Hag zou hun grootste trofee moeten worden. Want hij was niks en zou ook nooit wat worden. Zo was ongeveer de overtuiging die bij het vaderlandse voetbalpubliek erin geramd moest worden. Niet dat er bij die jacht op ten Hag sprake was van inzicht of voetbalwijsheid, noch dat er enig krediet aan de orde was op basis van door hem geleverde prestaties bij zijn vorige werkgever, FC Utrecht, waar zijn bijdrage alom geroemd werd. Dat telde niet meer, omdat Driessen, van der Gijp en Derksen vonden dat ten Hag niet paste bij een club als Ajax. Hij was een provinciaal die nooit kon accorderen met zoiets hoofdstedelijks als Ajax was. En daarop bleef maar getamboereerd worden zonder dat een beoordeling van aanpak en prestaties verder aan de orde kwam.

Dit Barbertje moest hangen. Die dat evenwel vertikte, dus onverstoorbaar verder ging met het bouwen aan de successen van Ajax. Aanvakelijk met vallen en opstaan, tot vreugde van die buitenwacht die op zijn ondergang bleef jagen, maar met het vorderen van de tijd stiller werd zonder ook van standpunt te veranderen. Want complimenten uitdelen aan diezelfde ten Hag bleek veel te moeilijk na de winst op Real Madrid en recent op Juventus. Alle krediet voor de spelers en nul voor ten Hag die van geluk mocht spreken dat hij zoveel talenten tot zijn beschikking had en daardoor in leven bleef bij Ajax, aldus die drie wijsneuzen. Dom, narrig en naijverig heet dat als het teveel gevraagd blijkt om verkeerde taxaties te erkennen en om op de ingeslagen we terug te keren. Niet diezelfde ten Hag dat terechte compliment gunnen, maar in plaats daarvan in domheid en vooringenomenheid volharden. Wat ben je nog waard als je weigert in te zien dat in een teamsport als voetbal, de rol en de bijdrage van een trainer-coach cruciaal is? Dat werd door ten Hag nog eens zonneklaar gemaakt in het succes van Ajax. Waaraan hij dus onverstoorbaar heeft gebouwd. Het was niet besteed aan het ongeduld van zo’n Driessen, van der Gijp en Derksen, die met al hun grollen en onbenul zo maar roependen in een woestijn blijken te zijn geworden.

Advertenties

Bij de giften voor de Notre Dame

Natuurlijk verzengden de vlammen die uit het dak van de Parijse Notre Dame sloegen, ook mijn hart. Ik stond erbij en keek ernaar en was als het ware sprakeloos van afstand. Met tegelijk wel het besef dat zo’n brand in feite van alle tijden is, een onontkoombaar historisch feit. Want hoeveel monumenten zijn er in de afgelopen duizend jaar wel niet aan de vlammen, oorlogsgeweld of revolutierumoer ten onder gegaan. Wat niet wegneemt dat de beelden telkens weer indringend zijn en zelfs extreme reacties, althans extreem in mijn ogen, begrijpelijk maken en waarover verder niet zoveel te zeggen valt. Echter, wat mij betreft des te meer over de directe nasleep en dan met name over de snelheid waarmee een aantal Franse miljardairs de honderden miljoenen voor het herstel en de restauraties beschikbaar stelden. Afgezien van de vraag of er misschien ook fiscaal gewin aan zo’n gift verbonden was en naast de publiciteit waarmee elk aanbod weer gepaard ging, waren er ook een paar morele hobbels die ik in dit verband niet genomen kreeg en die die giften daardoor in een voor mij dubieuzer perspectief plaatsten. Want als al die Franse rijkaards die honderden miljoenen niet alleen voor het oprapen, maar blijkbaar ook te vergeven hebben, dan is de vraag, denk ik, alleszins gerechtvaardigd waarom zo’n spontane actie wel zo gemnakkelijk tot stand komt als een hoeveelheid stenen weer teruggebracht moet worden in de oorspronkelijke staat, en dit niet schijnt te kunnen gebeuren als er menselijk lijden in het geding is.

Want heeft een van die miljardairs ooit wel eens een honderd miljoen euro beschikbaar gesteld om het Syrische of Libische lijden te verlichten? En hoe verhouden zij zich tot de treurigheid die voor miljoenen Parijzenaars in de banlieus, dus bij die rijkaards om de hoek, is weggelegd. Daar zijn zij met hun gebaren dus in geen velden of wegen te bekennen. En om het nog navranter te maken. Wat heeft de Franse staat tot nu toe gedaan om de schrijnende maatschappelijke problematiek in de voorsteden van Parijs, Lyon en Marseille definitief uit de wereld te helpen? De laksheid in beleid en bestuur op die plekken was en is welhaast spreekwoordelijk te noemen en staat in geen enkele verhouding tot de daadkracht van president Macron toen die eventjes stoer verkondigde dat de Notre Dame de Paris binnen vijf jaar zal zijn herbouwd. Hypocriet die doortastendheid in woorden. Eerst zien en dan geloven, ben ik geneigd te zeggen, en met mij die miljoenen in de Franse banlieus die het meest recht van spreken en twijfelen hebben, omdat hen voortdurend raderen voor ogen worden gedraaid en alle politieke praatjes, ook die van Macron bij hen nog nooit gaatjes hebben gevuld. Laat staan dat hij daar een gedenkwaardige klap op het water heeft gegeven.

‘Fiets’

Een leuk gedicht van de Vlaamse essayist, schrijver en dichter Geert van Istendael (1947) die in dit ‘Fiets’ helder en toegankelijk is in zijn beschrijving van het rijwiel en de berijder ervan:

Hij is een zwijgzaam dier van staal en lucht,
zo zul je hem bestijgen en bedwingen:
je benen springveer, voeten vogelvlucht,
de wind zal samen met je spieren zingen,
je hijgt het ritme, achtergrondgerucht,
ik maak en breek mijn evenwicht,
ik trap mijn val onder mij weg, ik schrijd
op jonge wolken door de stad, ik rijd.

Voorafgaand aan Juventus – Ajax

Het zou me een lief ding waard zijn als wij Nederlanders ons gemoed en gevoel wat meer binnen de juiste proporties en grenzen zouden houden. Want als het even mee zit, en nog meer als dat ook nog onverwacht gebeurt, dan is er meestal geen houden meer aan en kennen wij onszelf niet meer. Met onszelf overschreeuwen en zelfoverschatting als resultante en verhoudingen en perspectieven die volledig uit het oog worden verloren en daardoor haast haaks op de werkelijkheid kunnen komen te staan. Een combinatie van chauvinisme en nederigheid moet eraan ten grondslag liggen en tot zulk overspannen enthousiasme leiden. Vooral als de sport in het geding is en Nederland daarin een woordje meespreekt, kennen wij onszelf te vaak niet meer en is het met ons realiteitsbesef behoorlijk gedaan. Voorbeelden genoeg van dat soort geschiedenissen die zich blijven herhalen en ook telkens hetzelfde patroon volgen. Met grotendeels de deceptie, de frustratie die in zulke processen haast als vanzelfsprekend zitten ingebakken, als alles uiteindelijk tegenvalt en volledig anders loopt dan gezamenlijk werd verwacht en in elk geval gehoopt. Waardoor de teleurstelling over die tegenvaller alleen maar groter en heftiger is en de kater nog groter.

Aan de vooravond van de wedstrijd tussen het Italiaanse Juventus en Ajax zien we dat precies gebeuren met alles en iedereen die optimistisch over de afloop is gestemd zonder dat dit gebaseerd is op harde feiten en analyses. Insiders, kenners, journalisten en supporters zwichten opeens voor de druk van hun eigen gevoel, dat ingegeven wordt door een stille wens die als zo vaak opeens de vader van de gedachten blijkt te kunnen worden. En als dan ook nog eens iedereen iedereen napraat, omdat het zo lekker is om het eigen gelijk te horen en enthousiasme met anderen te kunnen delen, dan is de valkuil eigenlijk al gegraven, een valkuil waarin men gedoemd is te vallen bij dat voortredeneren en voorspellen met de blik op oneindig, die voorbijgaat aan de realiteit. Want die is dat Ajax gewoon heel weinig kans tegen grootmacht Juventus heeft en daarom blij mag zijn als het genadig uit Turijn weg komt. Omdat de machtsverhoudingen in het Europees clubvoetbal zo liggen en daarmee bepalend zijn. Met de erkenning van dat simpele feit wordt het kijken naar een wedstrijd als die van morgenavond stukken rustiger en kan de uitslag alleen maar meevallen. Want niets zo erg als die bittere teleurstelling na (ten onrechte) hooggespannen verwachtingen. Omdat een gemoed dat als een ballon leeg loopt, lastig te dragen is, want dan alles behalve opluchting geeft.

Vergeten hits (10)

Nog zo’n vergeten hit waar we destijds, in 1962, behoorlijk opgewonden van raakten. Waarvoor – zo te horen – toen weinig nodig was. Het werd geschreven en op de markt gebracht als een soort van eerbewijs aan de lancering van een van de eerste satellieten. Luister en kijk naar ‘Telstar’ dat gespeeld wordt door de Tornado’s, die er wekenlang een nummer 1 – hit mee hadden.

Dat hardnekkige antisemitisme

Naast de zekerheden en inzichten die ik in de loop van mijn leven door schade en schande heb verworven, bestaat er binnen mijn blikveld op de wereld ook een gebied dat alleen maar gevuld is met vraagtekens, met kwesties waar ik nog nooit de vinger achter heb kunnen krijgen en waarvan ik niet de illusie heb er ooit een antwoord op te zullen vinden. Zo goed als zeker geen schijn van een kans daarop. Waarmee ik het zal moeten doen, hoe onbevredigend dat ook voor mij is. Een fraai voorbeeld van dat niet kunnen snappen is de omstandigheid dat een fenomeen als anti – semitisme, Jodenhaat, kennelijk inherent is geworden aan de menselijke beschaving, zoals deze zich gedurende de afgelopen tweeduizend jaar heeft laten zien. Het gaat mij ver boven de pet dat dit verschijnsel op gezette tijden in vooral de Westerse geschiedenis de kop op heeft kunnen steken. En telkens weer op andere plaatsen van waaruit die haat epidemische vormen kon aannemen en zich vervolgens verspreidde. Maar waarom? Mag ik die vraag nou eens heel klemmend stellen? Welke aanleiding geeft of gaf die bevolkingsgroep, in haar geheel, om zoveel woede en ander negatief gevoel over zich af te roepen? De daarbij gebruikte stereotiepen van sluwheid, geldzucht deugen natuurlijk helemaal niet omdat armoede net zo veel onder Joden voorkwam als onder andere bevolkingsgroepen.

Zie de schrijnende ellende die in de twintigste eeuwse jodenghetto’s te vinden was, in Warschau, in Wilnjoes, in Amsterdam, in Brooklyn. Wat kennelijk niet wegnam dat joden altijd de klos waren, de minderheid vormde die het haast per definitie heeft moeten ontgelden. Maar waarom toch, herhaal ik te zeggen. Waarmee ik tegelijk bij een tweede bron van mijn onbegrip kom, een niet snappen waarvan ook al mijn hele leven sprake is. Want wat is een jood, hoe ziet deze eruit en waarin onderscheidt deze zich van de zogenoemde niet – jood, als die tenminste bestaat? Ik heb het verschil nooit kunnen ontdekken. Met als gevolg dat de jodenhaat voor mij steeds meer een abstractie is geworden, een ongrijpbaar fenomeen, waaraan ik geen handen en voeten kan geven. Omdat ik namelijk niet weet hoe de jood eruit ziet en ik het eigenlijk ook helemaal niet wil weten. Is volgens mij wel zo rustig als je niet geplaagd wordt door van die aangeprate beelden die gebaseerd zijn op vermeende uiterlijke kenmerken, die voor mij dus onzichtbaar zijn. Ik voel me er meer dan best bij, bij dat niet weten, en wordt eigelijk echt onrustig als ik van die haatpraat hoor, welke gebaseerd is op illusoire beelden, van die beelden die nergens vandaan komen en met niks te rijmen zijn. Vandaar dat ik het toch het liefst bij dat niet – weten en niet – kennen wil houden. Omdat niet snappen zo maar comfort kan bieden.

Tien van Toen – 666 –

Dertig jaar geleden was er nog geen festivalseizoen. Pinkpop was toen, in 1989, het begin en het einde als het ging om popfestivals in Nederland. De spoeling was daardoor nog niet zo dun, waardoor er een line up geboden kon worden die klonk als een klok, zoals uit de onderstaande opsomming blijkt. En dat voor die ene dag, 15 mei 1989:

R.E.M. – Elvis Costello – Tanita Tikaram – Jeff Healy Band – The Nits – Marc Almond – The Pixies – John Hiatt – Fishbone – Rory Block