Een stem uit Buxtehude (1)

Als iets momenteel de gemoederen bezig houdt en alsmaar meer doet oplaaien, in Nederland en ook getuige de stevige debatten op dit weblog, dan is het wel de vluchtelingencrisis. Met als gevolg geluiden en sentimenten die tot voor kort not done in ons land waren, maar nu zo maar vrij baan krijgen, zonder dat er een haan naar lijkt te kraaien. Heethoofderij is ineens geaccepteerd in onze polder, waar de hele kwestie per saldo toch een ander formaat heeft dan wat Duitsland op dit moment binnen haar grenzen ziet gebeuren. Tegen die achtergrond was het meer dan interessant om het geluid te horen van een Nederlandse die al veertien jaar in Duitsland, vlakbij Hamburg, woont en daar haar eigen, genuanceerde verhaal over doet. En dat wil ik graag in twee delen, vandaag en morgen, laten horen. Onder andere ook om te laten zien dat het anders kan dan op de toon die bij ons steeds vaker aangeslagen wordt:

“Ik ben ongeveer 14 jaar geleden naar Duitsland geëmigreerd en ben in een land terecht gekomen, wat niet georganiseerder en gestruktureerder kan zijn. Voor alles in Duitsland zijn er zichtbare en onzichtbare regels. We hebben 5 verschilende vuilniscontainers, het gras wordt op zondag niet gemaaid, je wacht als voetganger bij het stoplicht met oversteken tot het op groen staat (ook als er geen auto komt) en noem maar op. De Duitsers zijn zo gedisciplineerd en ik ben ervan overtuigd, dat dit hun kracht/sterkte o.a. is geweest in de wederopbouw van het land na de Tweede Wereldoorlog en ertoe heeft bijgedragen dat Duitsland vandaag een van de sterkste en meest ontwikkelde economische landen in de wereld is. Verder voel ik elke keer opnieuw dat het verwerken van WO II in Duitsland nog steeds actueel is, ook onder de generaties die geboren zijn na 1945. Zie wat er de afgelopen jaren aan televisieproducties in Duitsland is ontstaan dat over dit thema ging. Of neem het feit dat sinds een paar jaar satire over Hitler op televisie te zien is. Iets dat tien jaar geleden nog niet denkbaar was. De generatie die de oorlog heeft meegemaakt is zo goed als uitgestorven en de nieuwe generaties gaan niet meer gebukt onder trauma’s uit die tijd en kunnen makkelijker met de beelden en gesprekken erover geconfronteerd worden, zij het dat de schaamte voor de gebeurtenissen van die tijd nog erg groot is.

Ik ben deze week naar een infoavond van de stad waarin ik woon, gegaan. Het thema was ‘vluchtelingen in Buxtehude’. Buxtehude heeft ca. 40.000 inwoners en staat er, door de goede connectie met en de direkte nabijheid van Hamburg, economisch erg goed voor. In Buxtehude zijn momenteel ca. 300 vluchtelingen en dit jaar (naar de stand van vandaag) komen er nog zo’n 400 vluchtelingen bij. Voor de eerste keer in mijn leven in Duitsland, heb ik moeten concluderen, dat Duitsland de controle, met betrekking tot de vluchtelingen, aan het verliezen is of al verloren heeft. Dit jaar gaan er vermoedelijk een tot anderhalfmiljoen vluchtelingen naar Duitsland komen. De steden en gemeenten in Duitsland kunnen de druk niet meer lang volhouden. Zo hoort Buxtehude met een beetje geluk 2 dagen (in de regel is het 1 dag) van tevoren dat het de volgende dag bijvoorbeeld vijftig vluchtelingen toegewezen krijgt. De informatie, over land en religie, wordt pas bij aankomst van de vluchtelingen bekend. Buxtehude heeft in de verschillende opvangcentra nog plaatsen, zodat er naar land en religie gescheiden kan blijven worden. Dat gaat, als de vluchtelingsstroom in dit tempo verder gaat, vanaf volgende maand al niet meer lukken. Momenteel ontstaan er in een record tempo 4 containerdorpen in Buxtehude om zo snel mogelijk een onderdak te kunnen aanbieden. Helaas is ook dit niet voldoende, om onderdak aan alle 400 verdere vluchtelingen tot het einde van dit jaar, aan te bieden.

Ook heeft Buxtehude, zoals intussen zoveel steden en gemeentes in Duitsland, een noodplan, voor het geval dat er van de een op de andere dag 300 vluchtelingen naar Buxtehude komen. Dat betekent dat dan een sporthal of een ander leegstaand gebouw als opvang wordt gebruikt. De stad gaat ervan uit, dat dit noodplan binnen een paar maanden ook in werking zal moeten treden. Voor de integratie van 700 vluchtelingen heeft Buxtehude momenteel niet genoeg docenten die Duitse les kunnen geven. Gelukkig zijn er veel vrijwilligers (waarvoor de oudere generatie dank verdient) die zijn begonnen om provisorisch duits te onderwijzen. Maar het zal vermoedelijk in 2016 niet bij de 700 vluchtelingen blijven, zodat ook hier die mogelijkheden voor een geslaagde integratie van vluchtelingen kleiner wordt. Ook voor de integratie van kinderen in de scholen heeft de stad geen concept. Buxtehude heeft 5 basisscholen en 4 middelbare scholen en elke school is verantwoordelijk voor haar eigen concept om vluchtelingen te integreren. Voor al deze scholen is er niet 1 kinderpsycholoog, die met de therapie van getraumatiseerde vluchtelingskinderen kan beginnen. Mijn conclusie tijdens en na die avond: de stad doet zijn best, maar komt langzaam aan de grenzen van zijn mogelijkheden.”