Een verduisterd Oranjezonnetje

De televisie – uitzending en de krantenartikelen over de biografie van koningin Juliana hakten er wel in. Ze zullen links en rechts bij de wat ouderen toch tot het nodige fronsen van wenkbrauwen hebben geleid, als de reactie en de emotie al niet steviger was. Want los van een mening over de monarchie en het gevoel bij het Nederlands koningshuis, zal iedereen nog altijd de beelden bij zich hebben van de defilé’s op Soestdijk, van de Koninginnedag op 30 april en van Juliana, die als een soort moeder des vaderlands fungeerde in die periode dat Nederland weer werd opgebouwd. Onkreukbaar, innemend, minzaam en aldus min of meer een symbool en voorbeeld, waar men alleen maar gesteld op kon zijn en aan wie het genoegen van een fijn gezin maar al te zeer werd gegund. Wat dan ook rond haar werd gezien. Of werd het gecreëerd? Was het de uitkomst van wishful thinking? Rimpelingen werden wel vermoed, maar niet gezien en zelfs min of meer ontkend. Want het Oranjezonnetje moest, ondanks de dissonant die Bernhard was, voortdurend schijnen. Vandaar de lacherigheid, het wegkijken, het schouderophalen als het toen eens over hem ging. Hij werd geduld als de bon vivant die met zijn capriolen en escapades het Nederlands bedrijfsleven de nodige diensten bewees. Dus wat zou het verder, was zo ongeveer de sfeer rondom hem, die zelfs niet omsloeg toen hij evident buiten de pot bleek te hebben gepiest. Maar ook dat werd weer weggewoven, vergoelijkt en in de loop der tijd onder de mat geveegd.

Met uiteindelijk zoveel herwonnen prestige dat niet de eerste de besten uit de intellectuele voorhoede zich er wat graag op beroemden dat zij tot de vertrouwelingen van Bernhard behoorden. Je hoorde er bij als je je in die inner circle mocht bewegen. Maar die vermeende elite, waaronder de toenmalig hoofdredacteur van de Volkskrant en huidig burgemeester van Hilversum, Pieter Broertjes, is gisterenavond toch flink op de koffie en tegelijk van een koude kermis thuis gekomen. Ze zal zich zonder twijfel even bij de oren hebben gepakt en misschien zelfs van schaamte de grond onder zich hebben voelen wegzakken. Want dat icoon, op de vriendschap waarmee zij zich zo voorstonden, bleek niet de kwajongen, de deugniet te zijn, waar hij altijd voor werd gehouden en die aldus het Nederlandse volk toch grotendeels min of meer amuseerde. De biografe van Juliana bewees onomwonden dat die Bernhard gewoon niet deugde en vijfenzestig jaar een vorm van schone schijn heeft opgehouden waarachter gedrag tegenover zijn vrouw schuil ging, waarin de moraliteit, de beschaving en het fatsoen ver was te zoeken. Waardoor de conclusie zich tijdens die uitzending al, maar daarna nog meer, opdrong dat alles en iedereen ziende blind is geweest. Zelfs de hele politiek. Met Juliana in al haar wereldvreemdheid als slachtoffer, als een zielig mens, die door haar man alleen maar te kijk is gezet.

Advertentie