Het is in feite een nieuwe onderklasse, die er nog slechter aan toe is dan de arbeiders uit de vijftiger jaren die zich vertegenwoordigd wisten door een vakbond die een vuist kon maken en die een werkgever hadden die al wat premielasten voor zijn rekening begon te nemen en zo bijdroeg in de pensioenverzekering en andere werknemersverzekeringen. Met als hoogtepunt in die verhoudingen tussen werkgevers – en werknemersbijdragen het in de zeventiger jaren bereikte evenwicht daarin, zodat vervolgens de verzorgingsstaat gekroond kon worden met ieder een eerlijk deel in de welvaartskoek. Dat plezier was van korte duur omdat daarna in een nog hoger tempo een verslechtering optrad die met name de werkende klasse op zijn boterham heeft gekregen. Met als aanjager het neo-liberalisme, het marktdenken dat om zich heen greep en invloed begon te krijgen op iedere maatschappelijke en economische verhouding. Met daaroverheen de individualiseringsslag die gemaakt werd en die iedere neiging tot collectiviteit of tot denken in termen daarvan de kop indrukte. Dat gecombineerd met het zo hoog geprezen ondernemerschap, dat die competentie bij uitstek moest zijn welke mensen kon helpen zich te emanciperen, leverde het instrumentarium op waarmee mensen zich maar in de nieuwe werkelijkheid en omgeving, die was ontstaan uit het marktdenken, moesten zien te redden. Zelfredzaamheid was daarmee in en solidariteit geweest. Het individu was hot en het collectief niet meer done. Dankzij het neo-liberalisme, het denken van de VVD.
Maar wat dat ons in de praktijk heeft gebracht, werd ik vandaag eens te meer gewaar. Waarbij ik het niet heb over de graaicultuur, over de uitwassen met bonussen of over corruptie in de politiek. Dat waren excessen en toch geen uitzonderingen. Een veel ernstiger gevolg is evenwel dat er een nieuwe onderklasse is ontstaan die het slechter heeft dan de arbeiders in de jaren vijftig. Het zijn de ZZP’ers onder ons die langs de kant zijn komen te staan maar het verdommen om bij een uitkeringsinstantie de hand op te houden of gedwongen worden om die voor hen zo heilloze weg van afhankelijkheid in te gaan. Met de noodzaak om zichzelf volledig te bedruipen, dus voor een inkomen te zorgen, voor bestendigheid in de eigen aktiviteiten, voor de opbouw van het pensioen en voor het volledige pakket van verzekeringen, waarbij er dus geen werkgever meer is die een deel van die lasten voor zijn rekening neemt. En dat moet dus, hoorde ik van iemand in die situatie, betaald worden uit een omzet die gebaseerd dient te zijn op een concurrerend tarief. Zodat het haast niet anders kan dan dat de ZZP’ers elkaar de markt uit vechten om in de gunst bij de opdrachtgever te komen, die de laagst biedende uiteraard in de armen sluit. Dus alleen maar armoe troef onder de ZZP’ers, die boegbeelden van het ondernemerschap, waarvan Rutte en zijn VVD zo victorie kraaien omdat het het beste vertegenwoordigt dat ons land bezit. Wat natuurlijk gemakkelijk praten is, als het die aanstichters van dit kwaad maar niks kost en des te meer oplevert.
robschimmert 
Sommige ZZP’ers springen eruit door kwaliteit te leveren en hun tarieven niet aan te passen, en net die hebben we nodig.
tja, dat is heel mooi Sjoerd maar die andere onderklasse die nog wel een werkgever heeft maar toch geen dikke portemonnee die kan dat ook niet meer betalen. Dus misschien is er nog een VVD-er die dat wel kan.
Vreemd is dat ‘het collectief’, Nederland dus, dit blijkbaar gewild heeft. Men heeft ervoor gekozen. In Duitsland heeft de FDP, het broertje van de VVD, nooit veel meer dan tien procent gehaald en nu zelfs minder dan vijf.
Iets van een geloof of ideologie die solidariteit met zich meebrengt moet je toch wel hebben. Alleen geld geld geld is als partijprogramma niet genoeg, althans niet voor de meeste kiezers, zoals ze meestal merken als het te laat is.
Dit verschil verklaart misschien wel waarom vanuit Nederland in toenemende mate met een zekere bewondering oostwaarts wordt gekeken, omdat daar toch nog zoiets als beschaving, wederzijds respect, oudere waarden worden gekoesterd.
Tien jaar geleden gingen de bewonderende blikken nog in omgekeerde richting. Nederland werd in Duitsland vooral bewonderd om de menselijke, ontspannen wijze waarop de maatschappij functioneerde. Wat is het land snel veranderd.
En het uiteindelijke gevolg is, zoals in de VS, een spiraal van een verdwijnende middenklasse en verkleinende binnenlandse vraag, waarna alleen een schaterlachende elite en een miserabele massa overblijft.
Dus een pre-revolutionnaire situatie ontstaat en de leer van Marx zo maar weer aktueel zou kunnen worden….
Een gevolg van de verzorgingsstaat die niet meer te betalen is, loonkosten die voor een gemiddeld bedrijf niet meer op te brengen zijn en dus worden er medewerkers ontslaan die later als ZZPer aan de slag gaan bij het voormalige bedrijf tegen een uurtarief die de hele markt kapot maken en bedrijven dwingt om nog meer mensen te ontslaan bij gebrek aan opdrachten en zo is het cirkeltje rond. Het kwalijke is ook nog eens dat een gemiddelde ZZper ronduit slechte kwaliteit levert en dat kan ook niet anders bij een uurtarief van gemiddeld € 25,–, ZZpers prijzen zichzelf de markt uit door a. een te laag uurtarief en b, door slechte kwaliteit te leveren, een werknemer die besluit om ZZper te worden is niet per definitie een goede werkgever voor zichzelf. Wij maken zelf gebruik van ZZPers en de ervaring leert dat er van de tien er 1 goed werk levert en dat zijn de mensen die weten wat ze waard zijn.
ZZP’ers moeten lage, concurrerende tarieven rekenen om aan de bak te blijven. Maar gevolg is wel dat in alle opzichten, zowel bij ZZP’ers als bij de inhuurders, sprake is van bedrijfsvoering ‘on the edge’ en dat we met zijn allen de afgrond in donderen, zowel maatschappelijk, moreel als bedrijfseconomisch. Dankzij het vervloekte marktdenken.
Met dit antwoordt ga je voorbij aan het eigenlijke probleem, namelijk waarom worden zoveel mensen ZZpers? Door de lage tarieven werken ZZpers zichzelf de afgrond in, ze moeten niet, maar ze doen het, als elke ZZper een normaal tarief zou berekenen is er niets aan de hand.
Het probleem is dat het om individuen gaat die voor zichzelf moeten zorgen en geen kracht meer kunnen ontlenen aan het collectief waarvan ze deel uitmaken, dus ook niet op solidariteit hoeven te rekenen. Ze zijn in de ieder-voor-zich-situatie terecht gekomen, met deze trieste gevolgen.