Reve, tien jaar later

Gisteren was het op de kop af tien jaar geleden dat schrijver Gerard Reve stierf. Een uitstekend moment dus om de balans van zijn schrijverschap op te maken. Om de vraag te stellen in hoeverre zijn oeuvre haar schepper heeft overleefd en welke eeuwigheidswaarde het de facto bezit. Bij die afweging zal een bepaald aspect met name in het oog springen en zelfs een rol bij de beoordeling meespelen, omdat het bepalend leek en later bleek te zijn voor de kwaliteit van zijn werk. Bedoeld worden de houding en het gedrag van de schrijver en nog meer de wijze waarop hij naar buiten trad, zich in de openbaarheid vertoonde. Waarbij de belangrijkste scharnieren werden gevormd door zijn homoseksualiteit en zijn bekenning tot het Rooms-Katholieke geloof, die zo’n grote rol gingen spelen dat daardoor zijn schrijverschap werd overschaduwd. De provocaties, de publiciteit daaromheen, zijn verschijnen in de media vroegen zoveel van zijn aandacht en creatieve energie dat dat zijn neerslag vond in de kwaliteit van zijn werk, dat zienderogen achteruit ging en aan literaire betekenis inboette, eigenlijk vanaf het moment dat G.K. van het Reve zich Gerard Reve ging noemen.

Dat gebeurde in 1965 en hing dus direkt samen met  en ging vooraf aan die twee grote door hem gezette stappen in zijn leven. Vanaf dat moment overheerste de drank, de clownerie en de provocatie en was er geen ruimte meer voor een roman of gedichtenbundel van enige betekenis. Reve werd de caricatuur van zichzelf die noodzakelijkerwijs wel moest aftakelen om als een hoop ellende te sterven. Met daarin begrepen zijn sollicitatie naar de vergetelheid. Dat is zijn lot door al zijn fratsen geworden. Want is er nog iemand die nog denkt aan de schrijver Reve? Die heeft toch afgedaan, in die zin dat zijn alter ego, G.K. van ’t Reve, waarvan de naam verbonden is met Werther Nieland, De avonden, Op weg naar het einde en De familie Boslowitsj, wat mij betreft mag blijven en zelfs onvergetelijk is geworden. Zij het dat ik tegelijk gekweld wordt door de vraag wat het toch is geweest dat dat grootse schrijversschap en tegelijk talent zo effectief om zeep heeft geholpen. Waardoor diezelfde G.K. van ’t Reve nu niet meer meetelt in de canon van de Nederlandse literatuur. Omdat hij zijn naam en reputatie dus zo te grabbel heeft weten te gooien. Waarom, o, waarom moest dat gebeuren?

Advertentie