Het gezicht van het cynisme

Als cynisme als zodanig nog een abstractie was, dan heeft het na gisterenavond toch een heel duidelijk gezicht gekregen. Althans voor ieder die de VPRO – documentaire heeft gezien waarin nieuwe feiten aan het licht kwamen met betrekking tot de oorzaak van de val van Srebrenica, die over veertien dagen precies twintig jaar geleden plaats vond. Het trauma, de wond welke daardoor bij menige Dutchbatter toen is geslagen, zal door die uitzending zonder twijfel weer en waarschijnlijk nog meer zijn gaan schrijnen. Zoals de frustratie die de Nederlandse politiek en samenleving indertijd tegelijk opliepen, opnieuw leven zal zijn ingeblazen. Omdat onlangs openbaar gemaakte Amerikaanse regeringsdocumenten hebben duidelijk gemaakt dat Nederland, Dutchbat en bovenal de bevolking van Srebrenica gewoon in de steek zijn gelaten door de drie grote mogendheden en hun leiders van dat moment, Clinton, Chirac en Major. Zij besloten eind mei 1995, naar aanleiding van de beschietingen van Serajewo en de gijzelingen van VN – militairen, in het geheim, zeg maar geniep, om hun bombardementen op de Bosnische Serviërs te stoppen. Waardoor Mladic en zijn mannen ongestoord hun gang konden gaan in Srebrenica, die enclave en zogenaamde ‘safe haven’ voor de Bosnische moslims onder de voet liepen en daar hun slachtingen aanrichtten. Welk gevaar al tijdens de besluitvorming om te stoppen met de bombardementen was voorzien.

Zoals gezegd bleef dit besluit buiten het zicht en de kennis van de Nederlandse regering, dus ook Dutchbat. In het licht van deze nieuwe feiten en aan de hand van interviews met getuigen van dit dramatisch proces, werd met name de aanloop naar de val van Srebrenica nog eens geanalyseerd in deze VPRO – documentaire. Waarin met name de wereld van verschil en nog meer de omvang ervan werd gedemonstreerd, die er dus blijkbaar bestond en nog altijd bestaat tussen de volslagen onwetendheid van de toenmalige Nederlandse minister van Defensie Joris Voorhoeve en het cynisme van de voornaamste veiligheidsadviseur van president Clinton, Sandy Berger (foto). Hoewel deze dus van de hoed en de rand van de hele gang van zaken wist, veinsde hij geheugenverlies of noemde gestelde vragen irrelevant dan wel deed ze af met een onverschilligheid die bijna stuitend was, als in acht genomen wordt dat zo’n 8000 mensen het leven lieten door het macabere spel dat de grote mogendheden toen bedreven en waarbij deze Berger aktief aan de bal was geweest. Met als gevolg dat na deze uitzending als meest prangende vraag overbleef, tenminste bij mij wel, of misschien was het toch eerder de konklusie dat macht niet alleen corrumpeert, maar mensen van hun gevoel en van alles wat in hen de moeite waard is, berooft, waarna slechts het cynisme resteert met deze Sandy Berger als meest uitgesproken voorbeeld daarvan.