Wat doet de Russische beer?

Het is beslist niet mijn bedoeling om hier de zwartkijker uit te gaan hangen. Maar aan de andere kant heb ik weinig reden om niet met een pessimistische blik naar de toekomst te kijken. Feiten en omstandigheden in Europa, en vooral in Rusland, geven daar alle aanleiding toe. Natuurlijk is het hoopgevend dat het Oekraiense volk zo heldhaftig weerstand lijkt te bieden tegen de Russische agressie, dat het zo onverschrokken vecht voor haar democratie en onafhankelijkheid, die zo door Poetin en consorten op de korrel wordt genomen, waarbij geen middelen worden geschuwd. De haren rijzen je werkelijk te berge als je de details over de oorlogsgruwelen leest. Huiveringwekkend hoe daar de menselijke rechten en waardigheid op de tocht zijn komen te staan. En toch dat sprankje hoop blijven koesteren dat het Russisch leger uiteindelijk het onderspit gaat delven na zulke onmetelijke verliezen te hebben geleden. Zou dat dan Poetin (hopelijk) de kop gaan kosten? Hoe vaak wordt die vraag niet gesteld, met een forse dosis wishful thinking daarin begrepen. Absoluut ten onrechte, ben ik steeds meer geneigd te denken, kijkend naar de huidige maatschappelijke toestand in Rusland en de daarbinnen geldende verdeling van de politieke krachten. Want die geven geen enkele reden om te veronderstellen dat als Poetin en de kliek om hem heen het veld zou moeten ruimen, dat alles in Rusland ten goede keert en de weg naar de democratie en de persoonlijke vrijheid wordt ingeslagen.

Integendeel. De kans dat het met dat land in alle opzichten, dus waar het vrijheden, democratie, individuele welvaart betreft, verder bergafwaarts zal gaan, ligt veel meer voor de hand. Want wat is er nog over van de liberale oppositie, van de intellectuele elite, de vrijdenkers? Die is voor de volle honderd procent monddood gemaakt en voor zover mondig achter slot en grendel beland, terwijl hondderdduizenden, vooral hoogopgeleiden, Rusland hebben verlaten. De enige corrigerende kracht in het Rusland van vandaag komt uit rechts-extremistische en ultra-nationalistische hoek, waar als enige opvatting heerst dat Poetin en het leger er nog lang niet hard genoeg tegenaan gaan in de Oekraine en dat slechts de aanpak van het Wagner-huurlingenleger en van de Tsjetsjenen als perspectiefvol en maatgevend moeten worden beschouwd. En omdat dit serieuze spelers zijn in en rond het Kremlin en op het Russische politieke krachtenveld, is er dus weinig fantasie voor nodig om te begrijpen en ook te verwachten hoe een eventueel politiek vacuum in Rusland na de eventuele val van Poetin zal worden opgevuld en door wie. Reden genoeg, denk ik, om bij dat vooruitzicht nu al je hart vast te houden. Omdat dan de Russische beer pas goed los zal zijn en wij het in Europa zwaar zullen moeten bezuren……

Advertentie