Staaltjes van zinsbegoocheling

Is alles wel zoals het is of zien we wat we willen zien? Lijden we niet te snel en te vaak aan zinsbegoocheling om er dan maar het etiket van de beleving op te plakken en zo recht te praten wat eigenlijk krom is? Een paar voorbeelden. Of noem het voor mijn part maar gewoon waarnemingen, waar ik dan wel meteen de vraag aan hang of het echt wel is zoals het is. Neem bijvoorbeeld de volgende situatie. Er wordt gegeten in een sterrenrestaurant. Het enkele feit dat er daar gegeten wordt, is ongetwijfeld van invloed op de waardering voor het opgediende eten. Want je moet van goede huize komen, wil je een oordeel hebben dat afwijkt van de kenners van Michelin die de sterren uitdelen. Dus zal de neiging maar al te snel bestaan om na een bezoek de loftrompet te steken, alleen al vanwege de sterren die zo’n hele avond boven dat eten straalden. Precies zoals je het ook niet in je hoofd haalt om na een kop koffie op het Venetiaanse San Marcoplein voor de prijs van twaalf euro te hebben gedronken de kwaliteit van die koffie af te doen als slootwater. Omdat je jezelf ook niet zo opzichtig te kijk hoeft te zetten als de sukkel die zich voor goed geld zo laat bedotten.

Dat idee van zinsbegoocheling ontstond bij mij ook na de voetbalwedstrijd Ajax – Borussia Dortmund. Want meer en meer bekroop na afloop van die wedstrijd mij het gevoel dat het de uitslag van 4 – 0 moet zijn geweest die zovelen zal hebben verleid om in volledige extase over het door Ajax vertoonde voetbal te verhalen. De beleving werd een roes in plaats van de opluchting die beter op zijn plaats zou zijn geweest. Want uiteraard had niemand dit gedacht, waardoor zelfs de superlatieven tekort schoten en het spel als ‘bijna hemels’ werd gekwalificeerd. De godenzonen waren weer van stal gehaald. Kon het nog gekker? Terwijl met een beetje nuchterheid en enige afstand er ruimte zou zijn gegeven aan de erkenning dat het toeval en enig geluk de Amsterdammers op de goede weg hadden geholpen. Maar men zag nou eenmaal dat wat men zo graag gezien wilde hebben. Met de recensies van boeken, films en tentoonstellingen is het niet echt anders. Wordt de schilder David Hockney de hemel in geprezen, dan zal iedereen dat haast ongezien beamen. Haal het maar eens in je hoofd om er volledig anders over te oordelen. Met klakkeloosheid tot gevolg. Zodat ook dat ene werk van die onbekende amateur dat tussen al die Hockneys bij wijze van experiment hangt, even hard opgehemeld zal worden. Waardoor klakkeloosheid en zinsbegoocheling door elkaar lopen om van hetzelfde laken een pak te worden.

Advertentie