Het ligt natuurlijk dik voor de hand dat in deze tijden van corona hier het ene na het andere boek de revue passeert. Met een nog niet vertoonde snelheid. Maar ja, wat wil je ook als het aantal mogelijkheden om je af te leiden danig zijn ingeperkt. In november is het immers met de bezigheden in de tuin gedaan. Een klusser ben ik absoluut niet. Theaters, restaurants, bioscopen zijn dicht, waardoor er niet veel anders op zit dan je behoefte aan cultuur en wat dies meer zij thuis te bevredigen. Waardoor er niet veel anders overblijft dan de schoonheid zoals Netflix te bieden heeft ofwel een boek bij de hand te nemen. Als er sprake was van een leesachterstand vanwege drukke en andere activiteiten, dan is die de afgelopen maanden dus daardoor behoorlijk ingehaald, recent met “De opgang” van Stefan Hertmans, een van de meest toonaangevende Vlaamse schrijvers van dit moment. En die positie heeft hij wederom waargemaakt, zonder een-op-een terug te vallen op het recept waarmee hij zo succesvol was met “De bekeerlinge” en “Oorlog en terpentijn”. Zij het dat hij weer niet kon nalaten om de verbinding tussen zijn eigen leven en een stuk geschiedenis tot het thema van zijn boek te maken. Wat hij opnieuw op een fraaie wijze doet, niet in het minst door zijn empathische wijze van schrijven. Want Hertmans is waarachtig niet te beroerd om positie te kiezen c.q. een standpunt in te nemen. Hoewel dat ook wel mag als de Vlaamse collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog in de persoon van de notoire verrader Willem Verhulst de rode draad vormt in dit boek “De opgang”.
Met voor Hertmans nu als aanleiding de rondleiding door een huis in Gent, die vooraf ging aan de aankoop ervan in 1979. Of liever gezegd de herinnering daaraan, die tot leven kwam toen hij ruim twintig jaar later dit huis verkocht en min of meer bij toeval kwam achter de onverkwikkelijke geschiedenis die zich voor, in en na de Tweede Wereldoorlog in dat huis afspeelde. Met verraad en trouweloosheid op de meest prominente plaats in het verhaal. Maar daar beperkt Hertmans zich niet toe. Want omwille van de reconstructie achteraf, zo rond de eeuwwisseling, was een contact met hoofdrolspelers, voorzover nog in leven, onvermijdelijk. Met als gevolg de confrontatie met een nog altijd in Vlaanderen levend verleden dat tot uitdrukking komt in de moeizame omgang met het begrip ‘collaboratie’ ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Waar nog altijd omheen en een punt aan wordt gedraaid, als het niet min of meer met de mantel der liefde wordt bedekt, getuige de prominente rollen die een Bart de Wever en het Vlaams Blok met hun gedachtengoed in het publieke leven kunnen en mogen spelen. Hertmans gaat het niet uit de weg en stelt het duidelijk aan de kaak en maakt zijn nieuwste boek “De opgang” daarmee alleen maar relevanter en urgenter. Nog afgezien van het feit dat zijn schrijverschap het op zich al meer dan de moeite van het lezen waard maakt.
robschimmert 