Dat illusies soms beter illusies kunnen blijven in plaats van dat ze worden ingehaald door de werkelijkheid, heb ik gisteren aan den lijve ondervonden. Om dat te verduidelijken moet ik bij het begin beginnen. Dat bestaat uit een beeld dat ik in de loop der jaren gevormd had van de Belgisch-Limburgse stad Tongeren, welke zo’n 15 kilometer westelijk van Maastricht ligt. Dat beeld was enerzijds gevoed door de wetenschap dat het een 2000 jaar oude stad was, met nog veel sporen en resten van de Gallisch-Romeinse strijd en tijd. Aan de andere kant beschouwde ik Tongeren ook als een soort van zusterstad van het naburige Hasselt, dat waarachtig allure heeft en daarom ook erg in de smaak valt bij de Maastrichtenaren. Voeg daar aan toe dat de meest Belgische steden, ook de kleinere en middelgrote, aantrekkelijke centra hebben waar de herinnering aan een rijk verleden nog zichtbaar en tastbaar is en tel al die elementen bij elkaar op en het beeld van Tongeren was bij mij compleet en zelfs nog versterkt doordat ze het thuis vormt voor de fameuze antiekmarkt waar half Nederlands Limburg wel eens is geweest op de vroege zondagochtend. Dat was dus de reputatie van Tongeren, die in de loop der jaren alleen maar groter kon worden doordat ik er om voor mij onverklaarbare redenen nooit was geweest. Waar dus hoognodig verandering in moest komen, hoewel het achteraf bezien ook beter zo had kunnen blijven. Niet dat er sprake was van een deceptie of een desillusie of een beeld dat volkomen aan diggelen is gegaan.
Dat is weer te zwaar aangezet en zeker niet representatief voor het sentiment dat ik aan het middagje Tongeren overhield. Maar een tegenvaller was het zeker en in elk geval niet in lijn met het verwachtingspatroon dat in de loop der jaren bij mij heeft kunnen ontstaan. Want wat voor een stad deed zich nou aan mij voor? In ieder geval een stad met een hart, met de basiliek en het stadhuis en het beeld van Ambiorix op de Grote Markt. Waar meteen ook alles mee is gezegd afgezien van het feit dat er zich rond dat plein wat etablissementen bevinden die met elkaar wedijveren om de prijs der sfeerloosheid en dus samen weinig tot niets doen aan de reanimatie van dat stadshart. Waar verder nauwelijks iets heen leidt. Ja, lukraak een winkelstraat en soms onverwacht en kennelijk ongepland een overdekte winkelgalerij. Maar geen enkel plan, verband of samenhang is in die wirwar te ontdekken en zeker geen winkelgebied, waar de lopende klant of consument vrijelijk zijn gang mag gaan en zich een beetje kan amuseren. Het primaat van de auto is hier intact gebleven zodat gezelligheid en rust best ver te zoeken is. Nou, en als dan zo’n stadscentrum, als het al die naam verdient, in feite ook nog een groot waaigat blijkt te zijn, dan heb je het als degene die zo’n stad voor het eerst bezoekt, heel gauw gehad en wil je wat graag en snel je hielen lichten. Niet dat het Tongeren eens, maar nooit weer was. Dat niet. Ook een herkansing voorlopig niet, of het moet een mooie dag zijn waarop de zon schijnt. Maar of het dan zoveel aantrekkelijker is, waag ik serieus te betwijfelen.
robschimmert 