Net zoals dat met het Oktoberfeest het geval was, zo is het ook met de Kerstmarkten gegaan. Opeens waren ze er in volle omvang en alle hevigheid. Een jaar of dertig geleden was iets in die trant al eens in Heerlen georganiseerd, waarbij het Duitse succes (en tegelijk traditie) driftig werd nagebootst. Maar er was onvoldoende voedingsbodem in de toen nog onttakelde en armlastige Oostelijke Mijnstreek om er een vervolg aan te geven en er een jaarlijks terugkerend verhaal van te maken. Het zal eind negentiger jaren zijn geweest dat in Valkenburg, waar het toerisme en het bezoek van dagjesmensen ook flink was ingezakt, een poging werd gedaan om het Geulstadje op een volkomen andere manier op de toeristische kaart te zetten. Aanvankelijk heel aarzelend, klein en ook amateuristisch begon het fenomeen van de Kerstmarkt een vorm te krijgen om stapsgewijs en in een reeks van jaren uit te groeien tot een evenement dat zijn weerga niet meer kent en honderdduizenden bezoekers trekt, niet alleen uit Nederland, maar uit alle delen van Europa. Als honderdzestig bussen op een dag Valkenburg als bestemming hebben, is dat bepaald geen overdreven schatting. Wat uiteraard direct de vraag oproept wat al die mensen drijft om een dag voor zo’n uitstapje uit te trekken. Met die vraag in mijn achterhoofd raakte ik gisteren ook verzeild in die contreien. Niet omdat ik de onweerstaanbare behoefte had om daar eens te zijn. Maar je kunt wel eens logés hebben die die zin wel hebben. En dan wordt het lastig om nee te zeggen.
Vandaar dat ik gisteren daar dus mijn ogen de kost kon geven en vooral op zoek ging naar het antwoord op die vraag wat mensen toch naar zo’n Kerstmarkt beweegt. Wat is er nou zo anders aan dan dat zogenaamde funshoppen in de binnensteden? Ik heb gekeken en gekeken en ben eigenlijk niet veel wijzer geworden. Hoogstens dat er veel kraampjes waren die in Kerststijl waren opgetrokken, dat aangepaste muziek zonder ophouden opklonk, en dat er markten in twee grotten waren plus een groot aantal punten waar van allerlei warms gegeten en gedronken kon worden. En dat was omzoomd door een keten van etablissementen en restaurants met telkens weer overdekte terrassen. Wat zich dan uitstrekte over circa twee vierkante kilometer, welk gebied uiteraard feestelijk in Kerstverlichting was gestoken. En dat was het wel zo ongeveer, die Kerstmarkt, waar – en dat zal haar waarschijnlijk wel bijzonder maken – snuisterijen en hebbedingen van meestal nul en generlei waarde, maar met die knipoog naar het Kerstfeest, natuurlijk het meeste te krijgen zijn. Maar om daarin een aanleiding te zien om honderden kilometers van huis te gaan, omdat het in Valkenburg tijdens die Kerstmarkt zo bijzonder sfeervol en zo gezellig zou zijn. Nou nee, mij is het tegendeel eerder gebleken. Wat niet wegneemt dat ik ieder zijn eigen lol ter plaatse en de reis erheen maar al te graag gun. Moet ieder vooral zelf weten.
Ik vind het ook overdone, ga er zelf niet heen. Maar kan me voorstellen dat anderen dat wel doen…
…. Ik heb gekeken en gekeken en ben eigenlijk niet veel wijzer geworden…. Niets voor niets, gebruikt men hier in de stad de term ‘magisch maastricht’. Laat u betoveren of leg uw oren te luister bij de ziel van deze bezoekers en teken hun verhalen en verlangens op.