Na twee afleveringen die op zijn zachtst gezegd tegenvielen, kwam er gisterenavond weer een VPRO – zomergast langs die meer dan genoeg te melden had en mij daardoor de hele uitzending aan het scherm wist te kluisteren. Want dat landschapsarchitect Adriaan Geuze voor bezieling en engagement stond en een boodschap had die er alleszins toe deed, werd al heel snel duidelijk uit zijn pleidooi voor de aloude Hollandse traditie van landwinning en landmaken en voor de bijna – ambachtelijkheid waarmee dat altijd gepaard ging. Het vormde de rode draad in het hele programma, van begin tot eind verluchtigd met beelden van de zogenoemde ‘dust bowl’ in de Verenigde Staten van de dertiger jaren, van de aanleg van de Oosterscheldekering en de afsluiting van de Zuiderzee, zoals die gefilmd was door Joris Ivens. Daarnaast was zeker zo opmerkelijk zijn betoog waarin hij refereerde aan de kunst als bron om kennis en voeling met het ons omringende landschap te krijgen. Aan de andere kant zette Geuze zich af tegen de oneindige verrommeling en verloedering van het Hollands landschap zoals die overal in de Randstad langs snelwegen te zien is.
Want kantoorparken en winkelgebieden lijken daar ongebreideld te mogen verrijzen. Wat hij verduidelijkte met door hemzelf gemaakte foto’s van wat er wat dat betreft aan het gebeuren is langs de A4 bij Leiden. Een stad die als het aan hem lag, daardoor in last zou moeten zijn, maar uitsluitend machteloos de andere kant op kijkt omdat slechts projectontwikkelaars en investeerders daar nog aan de bal zijn. Adriaan Geuze maakte er op deze wijze een belangwekkende avond van, maar kon zich daarbij onmogelijk geholpen voelen door presentator Wilfried de Jong, die er vaker blijk van gaf zijn gesprekspartner slecht aan te voelen als hij weer eens de plank missloeg met een verkeerde insteek op het betoog van Geuze dan wel een gevatte opmerking trachtte te maken die ook al niet aansloeg. Van contact of chemie tussen beiden kon nauwelijks gesproken worden. Waardoor het aan het enthousiasme en de betrokkenheid van Adriaan Geuze te danken was dat deze aflevering van Zomergasten geslaagd genoemd mocht worden. Met Wilfried de Jong opnieuw als degene die wederom mijn instemming en goedkeuring niet wist te verwerven.
robschimmert 
Helemaal kritiekloos wil ik de ideeën van Geuze niet tot de mijne nemen. Er wordt ook vaak betoogd dat mensen wonen, werken en leven bij elkaar als ideaal nastreven. Bovendien geeft hij niet direct een alternatief voor de inrichting van de industrieterreinen aan de buitenkant van de steden, die tevens de toegang tot diezelfde steden vormt. Ook hoorde ik geen voorbeeld van een dichtbevolkt land, waar de hedendaagse ruimtelijke ordening wel goed gelukt zou zijn. Wanneer je met het vliegtuig waar ook ter wereld heen reist, zie je nergens bij de landing een zo aangeharkt pretpark als bij Schiphol. Zelfs landen als België, Frankrijk, Italië en Spanje vallen uit de toon. Ook viel niet een keer de naam van Calatrava, op wiens werk veel af te dingen is, wanneer het om kosten en functionaliteit gaat. Zelfs de vormgeving moet het hebben van de buitenproportionele dimensies. Ook vind ik zijn kritiek op de gulden middenweg ongefundeerd.
Nou, ik heb het niet zozeer over zijn gedachtenwereld, maar vooral over zijn engagement en enthousiasme dat er een boeiende aflevering van maakte, Met Wilfried de Jong als een voortdurend mistastende presentator, waardoor chemie tussen beiden ontbrak. En dat kan zo’n programma, bleek mij, zeker zo spannend maken.
Ik ken dat stuk A4 wel. Het is geen schoonheid, maar het is maar een voorbeeld. Geuze had tientallen andere plekken als voorbeeld kunnen nemen. Overigens vroeg ik me af, of die meubeltoestand al niet onder Leiderdorp valt, maar dat is voor het onderwerp verrommeling niet interessant.
Om het goed te malen noemen gemeenten die lelijk volgestouwde terreinen dan kantoor – of bedrijvenPARK, terwijl er niets parkachtigs aan is.