Kip of het ei op het spoor?

Het is toch zoiets als de kip of het ei aan het worden, waarbij de vraag wie nou wie met de ellende heeft opgezadeld heeft, meer dan relevant is. Want natuurlijk heeft de politiek totaal niet het recht om alleen maar de rol van aanklager en vermoorde onschuld tegelijk te spelen, terwijl ze intussen de NS en de in dat bedrijf verantwoordelijken van harte op het rooster legt. Den Haag, achtereenvolgende kabinetten en volksvertegenwoordigers plus de aanhangende ambtenarij hebben nagenoeg het onmogelijke van dat spoorwegbedrijf gevraagd om daarna de andere kant op te kijken toen dat hopeloos ging spartelen met die opdracht die wel tot mislukken gedoemd was. Hoe kan je van een traditionele monopolist verwachten dat die adequaat gaat functioneren in een open markt met vrije concurrentie, terwijl ze wel nagenoeg alle touwtjes in handen houdt waardoor de verleiding wel erg groot blijft om daarop de regie te blijven voeren? Dat heet zoiets als de goden verzoeken, zeker als diezelfde monopolist ook nog eens een bedrijfscultuur kent die enerzijds naar binnen en op zelfbehoud gericht is en aan de andere kant zich kenmerkt door een mateloze arrogantie naar haar omgeving. Waartoe dus alle partijen – reizigers, concurrenten, vakbonden, overheid bijvoorbeeld – gerekend kunnen worden die niet tot de binnenwereld van de NS behoren. Met als gevolg dat de erkenning van eigen fouten buiten de orde is en anderen het altijd hebben gedaan. Wij tegen zij. Zoiets ongeveer. Zodat het bijna niet te vermijden was dat die NS daardoor het nationale lachertje werd, want door hardleersheid, introvertie en eigenwijsheid nooit in een verbetertraject terechtkwam.

Dat daaruit met de regelmaat van de klok affaires voortvloeiden die de publieke opinie bezighielden en haar reputatie steeds meer schaadden, was even logisch als een en een twee is. Zoals het net zo voor de hand lag dat de gelederen binnen dat bedrijf zich steeds meer sloten, zelfs naarmate kwesties als het Fyra-debacle, de vierkante wielen, de automatiseringsproblematiek en de aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg zich met de vaart van de sneltrein aaneenregen. Totaal geen spoor van spijt viel er bij haar direktie te bekennen ondanks dat reizigers voortdurend in de kou bleken te staan. Tot opeens zo maar vandaag een van die NS – hot shots genadebrood leek te hebben gegeten toen hij als getuige voor de parlementaire enquêtecommissie verscheen en hij wel het licht kon hebben gezien. Of gold voor hem opeens ook de wet dat onder druk alles vloeibaar wordt? Waardoor hij met de nood die zo hoog was gestegen en bijna spartelend op zijn rug, vermoedelijk in afwachting van de genadeklap, zijn excuses heeft aangeboden aan de reizigers voor het falen van de NS. Nederigheid die zich voor de eerste keer sinds mensenheugenis voordeed en dus zoiets lijkt als die eerste zwaluw die ook geen zomer maakt. Want of die deemoed echt wat betekent, staat nog te bezien, vooral met een politiek bedrijf op de achtergrond dat er bepaald niet van getuigt in staat tot zelfreflectie of zelfs zelfonderzoek in deze kwesties te zijn. Vandaar de relevantie van de vraag betreffende die kip of dat ei.

Advertentie