De terreur van het lijden

Hoewel er vaak verzucht wordt dat het allemaal niet gekker moet worden, ervaren we tijdens de stille week eens te meer dat we wat graag grenzen overschrijden en als het enigszins kan ook nog over the top willen gaan. Zo zijn we ook weer wel dat we massaal en met zijn allen willen en zeggen te genieten van het traditionele lijdensverhaal. Want dat is er natuurlijk wel aan de hand in de week voor Pasen als we gebombardeerd worden met de passiemuziek van Bach. Geen muziekzender, en daar hebben we er in Nederland langzamerhand heel wat van, die kan achterblijven. Met als gevolg, zoals gezegd, de ene aria na de andere cantate als het lijden van Christus daarin maar aan de orde is, waarbij het er verder geen donder toe doet hoe een en ander getoonzet is. Een vrijmoedig arrangement dat nergens op lijkt en in de verste verte niet meer doet denken aan wat Bach kon hebben bedoeld, moet dus ook gewoon kunnen. Als er maar geleden wordt en tranen getrokken kunnen worden. Dat is de praktijk van deze week die uiteraard culmineert in haar meest platte vorm op de avond van Witte Donderdag als The Passion haar jaarlijkse uitvoering krijgt en het gelovige deel van de Nederlandse mediawereld het Nederlandse volk op haar wenken wil bedienen.

Wat zoveel betekent de presentatie van het lijdensverhaal in gepopulariseerde vorm, omdat het muzikale meesterwerk van Bach naar het oordeel van de denkers in Hilversum te hoog gegrepen is en al helemaal een te lange zit. Waardoor een gecomprimeerde versie in het Nederlands is ontstaan met muziek in de vorm van aangename deuntjes. En omdat het oog ook wat wil, worden de onvermijdelijke BN’ers van stal gehaald en opgevoerd, met in dit geval een man die overal voor in is als het wat hem betreft maar schuift, te weten sportverslaggever, textielhandelaar en dus ook koopman in lijden Jack van Gelder, die met zijn rol en aanwezigheid meteen het niveau en de pretentie van The Passion markeert. Namelijk werk van de goedwillende amateur die met zijn grote mond doet voorkomen dat wat hij neerzet, ook echt wat te betekenen heeft, terwijl het op de schaal van belangrijkheid en bijdragen totaal niets blijkt voor te stellen. Waarmee meteen alle lawaai van deze stille week ook in zijn perspectief is geplaatst, namelijk dat het bijeen genomen, behoudens de Matthäus Passion, heel veel geschreeuw is, maar weinig wol oplevert, met in de meest sprekende en tegelijk symbolische hoofdrol die Jack van Gelder, die ook maar geen kans ziet om zijn mond te houden.

Advertentie