L’esprit d’escalier

Het zou mij toch hevig verbazen als mijn lezers en bezoekers de volgende sensatie nooit hebben ondervonden of meegemaakt, die in een verder verleden maar al te vertrouwd voor mij was en waar ik regelmatig tegenaan liep. Het was in de tijd dat ik nog behoorlijk op mijn mond was gevallen en me daardoor vaker afgebluft voelde. Ik was nog niet zo ad rem en vaker te snel onder de indruk van de situatie waardoor ik niet die handigheid had om mij met opgeheven hoofd daaruit te redden. Dat moet toch voor praktisch iedereen, veronderstel ik, bekende koek zijn, dat gevoel van met de mond vol tanden te staan en het even totaal niet meer weten. Om even later, als het er al niet meer toe deed of als het gesprek afgelopen was, toch precies die goede woorden te vinden of dat gevatte antwoord bij de hand te hebben. Mij is het tenminste vaker overkomen dat ik op weg naar huis, in de auto of in de trein, of ´s avonds in bed, met die kater van dat verkeerd gelopen gesprek waarin ik mij uiteindelijk overdonderd voelde, de hele situatie nog eens de revue liet passeren. Waarbij ik er donder op kon zeggen dat ik dan wel meteen de juiste woorden en de goede toon vond om mijn gesprekspartner van repliek te dienen.

Om dan vervolgens denkbeeldig mijn stoute schoenen aan te trekken en het betreffende gesprek nog eens driftig over te doen. Hoewel het verder niets hielp, luchtte het wel op en had ik het ongenoegen daarmee van mij af geredeneerd en mijzelf voor de volgende keer een goede les gegeven. Waarbij ik wel de zekerheid had dat ik ondanks dat verkregen inzicht nog niet van mijzelf en mijn onhandigheid af was en dat ik er op kon rekenen nog eens tegen mijzelf aan te lopen. Wat dan ook prompt gebeurde als ik mij in een gezelschap te kijk voelde staan omdat ik daar weer eens niet slagvaardig was en de goede reaktie dus niet wist te geven. Met als logisch gevolg dat opnieuw bij mijzelf te rade gaan en de herhaling van die esprit de l’escalier, zoals de Fransen dat zo fraai noemen. Die geest die te laat over mij vaardig werd en die achteraf bezien de logische stap bleek in dat proces van vallen en opstaan dat mij bracht waar ik nu ben. En menigeen zal zonder twijfel dezelfde ervaringen hebben en het herkennen als dat bekende en vervelende gevoel dat bijvoorbeeld na een funktionerings – of sollicitatiegesprek blijft terugkomen, maar waarvan ik nu weet dat het erbij hoort zoals het eens ook zal verdwijnen.

Advertentie