Gevangenen van de welvaart

Op een dag als vandaag, Bevrijdingsdag dus, ontkom je er niet aan om je af te vragen wat we er met zijn allen, dus ik even goed, nu eigenlijk in die achtenzestig jaar van hebben gebakken. Niet te ontkennen valt dat we het in die tijd sinds 1945 stukken beter hebben gekregen. In materieel opzicht zeker. De welvaart is onontkoombaar over ons uitgerold en we hebben daar allen een deel van gekregen. De een meer dan de ander, maar haar verworvenheden zijn ieder toegevallen. Maar of we daarmee ook alles voor elkaar hebben gekregen, is de grote vraag. Want heeft die welvaart, of nog meer de vanzelfsprekendheid ervan, ons ook weerbaarder gemaakt? Zien wij daardoor kans om de ongemakken die bij het leven horen, beter het hoofd te bieden? Ik ben geneigd – dus ook ik weet het niet zeker – om die vraag ontkennend te beantwoorden. Van de mate waarin wij in de watten worden gelegd of ons dat gunnen, zijn we bepaald niet sterker geworden. Die permanente verwenning heeft van ons welbeschouwd suikerbeestjes gemaakt, die bij de minste of geringste tegenslag of als er wat kou in de lucht is toch het liefst gepamperd en gekoesterd worden. De verzorgingsstaat die ook bij de welvaart hoort, of andersom, heeft zijn prijs gevraagd. Want wat de polis vermeldt, elk pijntje en iedere tegenvaller, kun je dus blijkbaar krijgen. Zo ongeveer moet het gaan.

Met natuurlijk als vliegwiel de wisselwerking tussen patient en medische wetenschap, die mensen ook alsmaar wijzer maakt. Met geen ander gevolg dat allergieën en fobieën een steeds breder bereik krijgen, populariseren en gemeengoed worden, waardoor plotseling gluten, lactaten, pleinvrees en posttraumatische stressstoornissen tot ieders vocabulaire en kennisgebied horen, en daarmee in verkeerde handen komen. Want wat bestaat, dat kun je als vanzelf ook oplopen als je je maar kwetsbaar genoeg daarvoor opstelt en bereid bent om zelf doktertje te spelen en dus diagnoses te stellen. Modern tijdverdrijf heet dat, met ook de gegroeide mogelijkheden daartoe dankzij internet en de toegenomen modernisering van het huishouden. Want je moet toch wat? Dus ga je maar aan jezelf sleutelen of op zijn minst naar je lijf kijken en luisteren. Die vrijheid hebben we gekregen. Zover heeft de welvaart ons gebracht dat we verdwalen in en met onszelf, omdat we zoveel binnen ons bereik hebben gekregen en ook aan de weet zijn gekomen dat we het daardoor langzamerhand niet meer weten en aankunnen. Dat hebben we met onze rijkdom, zekerheid en vanzelfsprekendheden toch maar mooi verdiend, gevangene als we zijn geworden van onze welvaart en kennis, durf ik op deze Bevrijdingsdag te zeggen.

Advertentie