Monarchie of republiek?

Met de troonswisseling in het vooruitzicht is het een goed idee om nog eens op een rijtje te zetten waarom de monarchie als staatsvorm wat mij betreft niet meer kan, niet meer van deze tijd is en bepaald geen noodzaak is voor Nederland. Want alle impulsieve uitingen dat dat Huis van Oranje voor mij niet meer hoeft, vragen natuurlijk wel op enig moment om een passende onderbouwing. Kreten lanceren mag, maar laat het wel gebeuren vanuit een gedachte, is mijn motief. Vandaar een toelichting op mijn standpunt, dat verder niet de naam van verantwoording krijgt. Dat lijkt me namelijk niet aan de orde. Los van alle emoties van dit moment, waaraan haast niet te ontkomen valt door de geregisseerde gekte die op 30 april haar hoogtepunt en ontlading moet krijgen, is een plaatsbepaling meer relevant dan je door wat voor een gevoel mee te laten slepen. Vandaar deze poging tot een rationele stellingname met betrekking tot het nut en de zin van de monarchie, waarbij er ook niet aan te ontkomen valt om de vergelijking met de republiek als staatsvorm te trekken. Wordt in het ene geval het staatshoofd door zijn of haar geboorte en afstamming tot die positie aangewezen, in de andere situatie heeft de bevolking, het kiesgerechtigd deel ervan de mogelijkheid om haar staatshoofd te kiezen. Sterker nog, in een republiek kan iedere burger, mits van onbesproken gedrag, in aanmerking komen voor dat hoogste ambt. Normaliter zijn daarvoor geen belemmeringen aanwezig.

Waarmee de gunst van de eventuele twijfel gemeten naar de heersende tijdgeest in het voordeel uitvalt van de republiek als staatsvorm. Daartegenover wordt nogal eens ingebracht dat een koningshuis de bindende factor bij uitstek is binnen een samenleving, waar de strijd om het presidentsambt vaker als een splijtzwam lijkt te fungeren, zeggen voorstanders van een monarchie, die dan onmiddellijk landen als de Verenigde Staten en Frankrijk als voorbeelden aanhalen die wij beslist niet zouden moeten willen. Blijft meteen de vraag of deze voorbeelden in het voor Nederland geldend debat de meest opportune en relevante argumenten bevatten. Met evenveel recht en minstens zo steekhoudend kan dan verwezen worden naar de gang van zaken in landen als Duitsland en Finland, waar presidenten met hun louter ceremoniële rol hun toegevoegde waarde afdoende hebben bewezen en tegelijk hebben laten zien dat zij wel degelijk kunnen bijdragen aan de stabiliteit van hun land, nota bene als burger die in dat ambt door zijn medeburgers al of niet direct werd verkozen. Zodat de konklusie nogal simpel lijkt en kan worden samengevat in de vraag wat Nederland zo anders maakt dan landen als Duitsland en Finland waardoor wij niet zonder de monarchie als staatsvorm zouden kunnen? Of zou het gewoon te lastig zijn om er vanaf te komen en houden we het daarom uit louter gemakzucht bij al het oude?

Advertentie