De tijd dat de krant nog een meneer was en met gejuich werd onthaald, als hij bezorgd was, lijkt inmiddels steeds verder achter ons te liggen. Want op hoeveel plaatsen belandt hij überhaupt nog op de deurmat, is de vraag die op de eerste plaats gesteld kan worden als je je oren goed te luister legt en je ogen op internet de kost geeft. Als de tekenen daar namelijk niet bedriegen, is het met die oplagen die betaald worden door abonnees, zo lijkt het althans, wel zo goed als gedaan. Zodat de vraag langzamerhand gerechtvaardigd is of er nog wel serieus kranten worden gelezen en de nieuwsgierigheid niet in eerste instantie wordt bevredigd op allerhande websites waar in een oogwenk is te zien wat er links en rechts in de wereld gaande is. Dat is het beeld dat bij mij rijst als ik erachter probeer te komen hoe het met de nieuwsgaring van de gemiddelde Nederlander gesteld is. Zoals al gezegd, blijft dat beperkt tot de scanning van headlines op nieuwssites of lezing van berichten op Teletekst, waar dan mee wordt volstaan omdat er nog zoveel meer is dat tussen alle bedrijven door de aandacht vraagt. Met geen ander gevolg dan dat de verdieping danig in het nauw wordt gebracht, dat er geen tijd is voor kennisneming van achtergronden die dat nieuws verder kunnen verklaren. Het enkele weten van een nieuwsfeit volstaat steeds meer.
Genoeg is meer dan genoeg omdat het de switch naar een volgend bericht des te gemakkelijker maakt, bovendien de lichtvoetigheid helpt als er alleen maar over het nieuws gescheerd hoeft te worden, de aanraking van slechts het oppervlak ervan al voldoende is om op de hoogte te zijn om erover te kunnen redeneren dan wel een mening erover te hebben. Snel en veel prevaleert boven minder en goed. Dat is het adagium dat telt om mee opgestoten te kunnen worden in de vaart der volkeren, om mee te kunnen praten en erbij te horen in een wereld en omgeving die alsmaar meer op hol slaat en de woorden bezinning en reflectie al lang geschrapt heeft. Diepgang en veel kennis vertragen en hinderen daarbij, terwijl een krant als bijvoorbeeld NRC Handelsblad met zijn rijkdom aan achtergrondartikelen tegen beter weten in tegen de stroom van oppervlakkigheid en snelheid lijkt op te roeien. En daardoor gedoemd is te stranden en die meneer te worden die als een oud baasje uit het volle leven wordt weggerukt om in een bejaardentehuis te eindigen, uit het zicht en met de roem van een glorierijk verleden dat geen zoden meer aan de dijk zet omdat mensen in hun haast voor haar kwaliteit, achtergronden en diepgang gewoon geen tijd meer hebben. Die treurigheid is zich zo goed als zeker aan het voltrekken. Of ik zou me heel sterk moeten vergissen.
Het is eenvoudigweg een gevolg van commercie. In computersoftware zag je het al veel eerder. Snel veel software uitbrengen vol met fouten bleek lucratiever dan eerst voldoende fouten eruit halen en dan pas verkopen. daarom is Microsoft zo dominant geworden. Als men het geld al aan die troep heeft uitgegeven kan met het immers niet meer aan iets beters uitgeven.
En zo werkt het ook in de nieuwsgaring. De eerste telt, niet de beste. Dat krijg je ervan, als het nut der dingen uitsluitend nog in geld uitgedrukt wordt.
Ik ben het er niet helemaal mee eens. De krant heeft gewoon niet ingespeeld op de vraag naar actueel nieuws en heeft het gebruik van PC en tablet te lang genegeerd omdat dat concurrentie zou zijn. Sites als nu.nl hebben dat wel gedaan. Pas toen kranten het spel verloren hadden zijn ze digitale kranten gaan maken. En wat is makkelijker dan ten alle tijden op een dag het meest recente nieuws te lezen of achteraf het oude nieuws in de kranten te lezen.
De ergernis die mij vaak ten deel viel dat de krant pas in de bus viel als ik al lang vertrokken was naar mijn werk, ben ik op deze wijze ook kwijt geraakt.
Een krant kan ook nooit zo snel zijn als een site als nu.nl, weaardoor ze die strijd wel moest verliezen tegen de lezer die nieuwsgierig is en snel op de hoogte wil zijn. Maar wat ook te zien is en dat is veel zorgelijker, is dat die lezer genoegen neemt met die paar regels nieuws en nauwelijks moeite ervoor doet om zich in achtergronden te verdiepen. Alleen de NRC doet nog een – denk ik – vruchteloze, hoewel wat mij betreft goede poging om die lezers te bereiken met gedegen achtergrondinformatie. Maar ja, wie heeft of gunt zich daar nog de tijd voor?