De vaste bezoeker van dit weblog moet inmiddels wel weten dat ik niets met het geloof, de kerk, een godsdienst heb. Ik ben niet in die sfeer opgevoed. Wat van mijn ouders indertijd een bewuste keuze was omdat ze er teveel narigheid door hadden zien ontstaan. Die polonaise wilden zij niet aan het lijf van hun kinderen hebben. En achteraf bezien een wijs besluit omdat het mij in mijn leven en denken de maximale ruimte gaf. Waardoor ik nu bijvoorbeeld tot de bizarre gewaarwording heb kunnen komen dat geloven kennelijk gewoon geleerd kan en zelfs moet worden. Want ieder mens wordt immers op dezelfde wijze geboren, in elk geval onbelast en zonder een spoor van geloof of kennis, dus ook zeker zonder ingeblazen te zijn door het goddelijk licht en de inspiratie. Daar kom je dus later allemaal mee in aanraking, als je het bestaan van een God dan wel een bovennatuurlijk wezen krijgt bijgebracht. Met symbolen en rituelen, verhalen, lezingen uit de Bijbel, om maar eens wat voorbeelden daarvan te geven. Waaruit dan geleidelijk aan dat rotsvaste geloof wordt geboren, dat zich op eenzelfde wijze ontwikkelt zoals je later ook kennis verzamelt.
Een rationeel proces met de volmaakte irrationaliteit in de vorm van een Godsgeloof en – vertrouwen als de ultieme uitkomst, waaromtrent elke twijfel uitgesloten wordt geacht. Dat heb ik allemaal niet meegekregen en is dus ook geen deel van mijzelf geworden. Zodat ik als een ongelovige geldt, die daarom ook niets heeft met een leven na de dood, een hiernamaals, een hemel of de hel noch met alle sprookjes en verhalen die daaromheen geweven zijn om het leren van dat geloof – want dat is het en blijft het – alleen maar gemakkelijker, want tastbaarder te maken. Voor mij bestaat slechts het hier en nu en wat daaraan voorafging of op volgt zolang dat met mijn lijfelijke aanwezigheid op deze wereld verbonden kan worden. En wat er van mij overblijft, zal hoogstens de herinnering aan mij zijn en hier en daar iets dat door mij geschreven of vastgelegd is. Alleen dat zal de grens van mijn sterfelijkheid overschrijden. Dat staat voor mij vast. Maar kom me niet aan met allerlei flauwekul over een bovennatuurlijk wezen of de Almachtige. Want daar heb ik niet voor doorgeleerd met als resultaat mijn staat van ongelovige.
Mensen die rotsvast geloven bestaan denk ik niet. Ook de paus zal wel eens twijfelen. Sommigen zullen te trots zijn om het toe te geven. Twijfelt een atheist nooit?
Maar wat doet de wetenschap dat je het geloven hebt geleerd, met je? Leren geloven is toch niets meer dan een contradictie als zodanig?
Is het anders dan leren geloven in socialisme of liberalisme?
Wezenlijk anders. Want in die gevallen gaat het over een wijze van maatschappelijke ordening, hoe kunnen we de samenleving het beste inrichten. Is wel heel erg tastbaar. In tegenstelling tot God, het bovennatuurlijke, de Almachtige. Dan geloof je dus in iets abstracts, irrationeels. En nog eens. Kun je het daarin geloven leren? Want dat gebeurt er wel om ons heen met al die miljarden stervelingen die ergens na hun geboorte het licht zien….
Tastbaar, ik weet het niet. Het blijft natuurlijk een inzicht waarvan je niet weet of het zal werken en of je het bij het juiste eind hebt. En dat leert men veelal van je ouders. In die zin zit er een grote overeenkomst in.
Ik snap je vraag niet. Ik heb geloven niet geleerd, er is me ooit over verteld, ik heb zelf besloten wat ik er van mee nam en wat er van bleef hangen. Ik heb er nooit een nadeel van ondervonden. Ik twijfel ook regelmatig, maar nooit genoeg om die twijfelende ballast van me af te schudden. Ik draag het kennelijk liever mee. Nu jij mijn vraag die je ontweek in het begin.
Geloven betekent toch per definitie: niet zeker weten? Een atheïst is een gelovige die niet gelooft. Iemand die niets weet van het bestaan van een god heet een agnost.
Sorry, die was er bij ingeschoten. Maar wat dat niet geloven betreft, ken ik geen twijfels en heb ik mijn zekerheid trachten te verwoorden in mijn logje. En als iets mijn bevattingsvermogen toch te boven gaat, voel ik mij altijd geholpen door het begrip ‘toeval’.
Het brein van ongelovigen zou je kunnen vergelijken met een eenvoudige harde schijf: het wordt aan het begin van het leven enkelvoudig geformatteerd en daarna geleidelijk gevuld. Bij gelovigen daarentegen wordt die harde schijf door de ouders als het ware gepartitioneerd. Een groot deel van de schijf werkt net zo als bij ongelovigen; het andere deel is gevuld met een geheel eigen logica/bedrijfssysteem, en met geloofswaarheden die door niet-gelovigen als onzinnig worden beschouwd, bijv. de opstanding uit de doden, het bestaan van profeten die door engelen bepaalde teksten aangeleverd krijgen, de goddelijke aard van wetgeving, het bestaan van jongste gericht, een hemel, een hel en nog andere zaken.
Tussen beide delen van de harde schijf is er geen verbinding; argumenten van het ene deel gelden niet in het andere, zodat het vrijwel onmogelijk is, gelovigen te bekeren — tenzij dan tot een geloofsstelsel dat nauw verwant is aan het eventueel opgegevene.
Som bekruipt mij de vrees dat ik ook als ongelovige zo’n anders geformatteerd deel op mijn harde schijf heb, met inhouden waarvan ik zelf niet eens een overzicht heb, laat staan dat ik ze met mijn verstand te lijf zou kunnen gaan. Om maar een voorbeeld te noemen: ik heb vaak het gevoel dat ik word aangestuurd door een hogere macht, die een soort regie over mijn leven voert en mij ook beschermt, omdat er nog plannen met mij zijn. Dit gevoel komt niet voort uit een religie of heilige schrift. Uit het ‘gezond’ verstand natuurlijk ook niet. Het is gewoon onzin, en toch … . Zo zijn er meer dingen; en bij andere ongelovigen weer andere.
Ik probeer wel eens mensen op andere gedachten te brengen, nooit om ze te overtuigen. Hoe zou ik mensen kunnen overtuigen over iets waar ik niet van overtuigd ben? Er zijn wel sterke aanwijzingen dat de wereld/aarde/leven geschapen is die door evolutietheorie niet kunnen worden weggenomen. Ik geloof zeker in evolutie, want het vindt wel plaats, maar in beperkte mate. Ik geloof wel in een machtige God. Ik vind het verbazingwekkend hoe mensen soms een heilig boek afdoen als: gewoon door mensen geschreven. Uiteraard is het door mensen geschreven maar de dingen die er instaan en de invloed die dat op het menselijk leven heeft en gehad heeft, ik vind dan toch wel dat ze door een genie geschreven zijn. Nou kan dat natuurlijk, maar ja. Er zijn ook geleerden die de Goddelijke bijna dood ervaringen uit alle macht proberen te verklaren uit hersenspinsels. Wat zou het nut zijn van het grote niets om mensen die ervaringen mee te geven? Zeg het maar. Als alles verklaard kon worden zou er geen geloof in God bestaan. Natuurlijk heeft het met hoop en houvast te maken, het geloof. Niet met zekerheden.
Ik doe niets af aan jou overtuiging, jouw geloof. Maar wat mij toch het meeste intrigeert, is dat geloven kennelijk net zo geleerd moet worden als rekenen, boekhouden, Frans. Je zult ook van nul af aan moeten beginnen. Waarmee de irrationaliteit ervan vervalt tot de aardse rationaliteit van wetenschap, kennis, enz.enz.
Nou dat weet ik niet. Als kind geloofde ik veel makkelijker. Hoe meer je ervan leert, en hoe meer andere dingen je leert, maar vooral, hoe makkelijk het leven je afgaat, hoe moeilijker geloven wordt.
Ik geloof in kabouters, en dat laat ik me door niemand afnemen.
Ik geloof in dooddoeners.
Ik groeide op in het zeer kerkelijke, gereformeerde Zuid Afrika. Hoewel mijn vader toen en daar juist van zijn geloof viel en mijn moeder er zich niet zo mee bezig hield (beide van huis uit protestant, zo ben ik ook nog gedoopt) geloofde ik uit een soort angst. Op school werd dagelijks gebeden en uit de bijbel gelezen, iedere school was een school ‘met de bijbel’, dus meer keus was er niet. Op mijn veertiende ging ik het allemaal onzin of in ieder geval heel onwaarschijnlijk vinden dat er een god zou zijn. Veel later ging ik daar weer genuanceerder over denken, maar nooit heb ik de behoefte gehad de kerk te bezoeken of in de bijbel te lezen. Wat ik wel of niet geloof, is persoonlijk, en is voor anderen totaal onbelangrijk. Iedereen moet het voor zichzelf uitmaken. Kinderen indoctrineren en dreigen met vagevuur en hel is kindermishandeling.
Ik weet niet hoe jij doorgeleerd kan hebben en daaruit de rotsvaste conclusie kon trekken dat er GEEN hogere macht is. Dat vind ik even knap als mensen die zeker weten dat er WEL iets is!
Nou, schrap dat zeker weten dan maar en vervang het door mijn mening dat ik die hogere macht irrelevant vind omdat ik er met en in mijn leven niet mee in aanraking ben gekomen noch door ben beinvloed. Hoogstens was er sprake van toeval of een samenloop van omstandigheden.
Dat weet je niet, of je er niet door beïnvloed bent! Toeval en samenloop van omstandigheden, zo noem jij het, een godsgelovige noemt het het lot. Zolang ik nog geen sluitende verklaring heb gevonden voor het wonder van het heelal en van het leven daarin op aarde, sluit ik niets uit, en hou ik alles open.