Met lege handen

Dit wordt geen afrekening met noch een vingerwijzing naar mijn ouders, ook al heb ik wel het gevoel mede door hen met lege handen te staan. Wat beslist niet nodig zou zijn geweest als ik zelf bij hun leven ook wat steviger had doorgevraagd. Maar het kwam er eenvoudigweg niet van omdat je het antwoord eigenlijk al bij voorbaat wist. Je had immers vaker, van jongsaf aan, voor je eigen gevoel bot gevangen. Niet dat ze onwillig waren, maar de hele geschiedenis leefde op een of andere manier niet bij hen. Precies zoals generatiegenoten van mij dat ook hebben ervaren, hoorde ik gisteren, als zij bij hun vader en moeder of bij oudere broers en zusters naar verhalen uit en over de oorlog informeerden. Ook zij bleken meestal op een verkapt zwijgen te stuiten of kregen net als ik verhalen te horen die nooit boven het niveau van dat enkele op zichzelf staande incident leken uit te komen, waarvan je op je klompen kon aanvoelen dat er daarvan dertien in een dozijn zijn gegaan in die jaren. Wat ik achteraf bezien, en ook steeds nieuwsgieriger geworden naar dat samenhangende verhaal van gewone mensen uit die oorlogsjaren, als een gemiste kans beschouw. Graag zou ik die verhalen uit de eerste hand, dus in de meest authentieke vorm, hier hebben willen reproduceren. Waar het dus jammer genoeg nooit van zal kunnen komen.

Misschien wordt die misser en de teleurstelling daarover des te meer veroorzaakt doordat mijn, onze verwachtingen te hoog gespannen waren en dat wij in onze onwetendheid van die oorlogsperiode deze te zeer zijn gaan romantiseren, waardoor elk feit of iedere geschiedenis wel een koude douche moest worden. Omdat ook toen in het dagelijkse leven geen heldendaden aan de lopende band werden verricht ondanks dat de samengevatte geschiedenis van die vijf jaren bezetting dat bijna altijd heeft gesuggereerd en ons, de volgende generatie, min of meer op een dwaalspoor heeft gezet met de verkeerde verwachtingen, waaraan ook mijn ouders niet konden voldoen. Zij leefden hun leventje namelijk ergens in een stadje in de Betuwe waar weinig te verzetten viel noch aanslagen of overvallen hoefden te worden gepleegd. En dat leventje ontrolde zich met zorgen en haperingen door die vijf jaar heen, in betrekkelijke anonimiteit en zonder dat de hemel bestormd werd om dat plekje in de geschiedschrijving te veroveren. Zij overleefden waardoor zij mij geen drama of heldendom in hun verhalen over de oorlog konden aanbieden en ik met al mijn verwachtingen over grote verhalen uiteindelijk toch met lege handen ben komen te staan. En, naar ik dus nu begrepen heb, velen met mij, die zich ook losgezongen voelen van hun zelfde verwachtingen.

Advertentie