Prognose van een omslag

Voorzichtigheid blijft voor alles geboden en ik kijk er wel voor uit om me te bezondigen aan ‘wishful thinking’. Ik houd me het liefste bij de feiten die mij, hoewel nog niet scherp afgetekend, een ontwikkeling in het maatschappelijk denken laat zien die mij hoopvol stemt en doet geloven dat links of progressief Nederland zich begint te herstellen van de klappen die het de afgelopen tien jaar heeft opgelopen. Verschillende oorzaken lijken ten grondslag te liggen aan dat voorzichtig herstel. Allereerst het feit dat de discussie over integratie en immigratie langzamerhand is uitgewoed. Nederland weet het onderhand wel. Een inzicht dat zich ook steeds meer verbreidt in alle geledingen van de maatschappij, is dat de privatisering van zovele overheidsdiensten individuele burgers nauwelijks iets goeds heeft gebracht. Dat de zorgverzekering een zegening zou zijn, is bijvoorbeeld niet aan de man te brengen. De perverse beloningen in de bankensector hebben ook bijgedragen tot de verandering van de meningsvorming in het publieke debat, waarin het aantal vraagtekens bij dat neo – liberalisme alleen maar toeneemt met name omdat de bonuscultuur, de exorbitante beloningen daar de meest uitgesproken uitingsvorm van zijn. Deze vormen van ontaarding, want zo mogen ze zeker genoemd worden, hebben ogen geopend, te meer omdat ze geen enkele bijdrage leverden aan de groei van de welvaart van de grote massa’s. Integendeel, het omgekeerde gebeurde.

Crisis volgde op crisis waardoor de Europese economie aan het wankelen is gebracht met als gevolg dat het welvaartsniveau van vele mensen in een groot aantal landen een neerwaartse richting heeft gekregen. Ook in Nederland tekenen zich de negatieve effecten af met onder andere een dalende koopkracht en korting van pensioenen. Dit hele complex van feiten plus de beoogde monstrueuze bezuinigingen die geen enkele bijdrage kunnen leveren aan het herstel van de economie, lijkt de ogen van velen te openen wat zich op diverse wijzen openbaart. Waarbij nog niet eens gekeken moet worden naar de verschuivingen in de kiezersgunst die steeds spectaculairder worden. Dat is te gemakkelijk hoewel uiteraard wel veroorzaakt door veranderingen in het humeur van die kiezer naar aanleiding van de waan van de dag, waarin premier Rutte alsmaar onbetekenender en onwetender figureert en geen blijk geeft van gevoel voor de noden in de samenleving. Maar belangrijker zijn de programmatische verschuivingen bij middenpartijen die een duidelijk signaal zijn van een wind die uit een andere hoek waait. Zoals ook de toon in verschillende media opzichtig milder wordt ten aanzien van linkse of progressieve partijen, waar daarin tot voor kort nog zoveel ruimte bestond voor het geluid van rabiaat rechts en de triomfklanken van de markt en het liberalisme. Mogen we daardoor misschien weer eens optimistischer naar de naaste toekomst kijken? Want wedden dat in haar schoot weer iets moois op punt staat om te gaan bloeien? Die prognose durf ik best aan.

Advertentie