Muziek om naar te kijken?

Het kan aan mij liggen. Maar volgens mij bestaat er rond muziek als zodanig een levensgroot misverstand dat met name in de twintigste eeuw steeds meer vorm heeft gekregen. De precieze oorzaak is nog niet eens zo interessant, eerder de enkele konstatering van het feit dat het er veel weg van heeft dat hoewel er uiteraard nog altijd naar muziek geluisterd wordt – want hoe moet je anders de klanken, harmonieën en tonenreeksen tot je laten komen – er ook steeds meer gekeken wordt naar het uitvoeren ervan, ongeacht het genre dat beoefend wordt. Wat toch hoogst opmerkelijk is, omdat ogen slechts beelden kunnen vangen en onmogelijk klanken die voor het menselijk oor bedoeld zijn. Het logisch gevolg kan alleen maar zijn dat door naar de uitvoering van muziek te kijken, nooit de volledige concentratie opgebracht kan worden die vereist is om van muziek in al haar raffinement tot in de finesses en details te kunnen genieten. Beelden leiden immers alleen af, merkte ik gisterenochtend toen op Nederland 2 de uitvoering van de Tweede Symfonie van Mahler door het Amsterdams Concertgebouworkest op een schitterende wijze in beeld werd gebracht.

Met de meest fraaie shots van de zweetdruppels die parelden op het voorhoofd van dirigent Mariss Janssons, van de zegelring van een hoornist, van het verkeerde overhemdboord van een violist plus het overrompelende totaalbeeld van het gehele orkest, dat een toeschouwer alleen maar kon imponeren. Maar mij als luisteraar duidelijk hinderde, want afleidde omdat ik juist die spannende klanken van Mahler wilde horen en niet zat te wachten op de kunsten van een regisseur die alleen is ingehuurd om mooie opnamen en plaatjes te maken. Waarmee ik eigenlijk alleen maar wil zeggen dat hoewel het allemaal best goed bedoeld zal zijn, namelijk kunst en cultuur in de huiskamer brengen, zo’n poging er nauwelijks toe doet, zelfs als paarlen voor de zwijnen gooien betiteld kan worden, als het beeld per saldo de voorrang krijgt boven de klank waar het uiteindelijk wel om gaat. Dan is dat mooie kind toch met het badwater weggegooid en tegelijk in de schoonheid van het beeld gestorven.

Advertentie